Beynin I i m I i -js

Beynin geçici olarak “gıdıklanm asının” ötesinde, bir şeye daha
önce maruz kalmış olmanın etkileri uzun süreli olabilir. Bir yüzün
resmini daha önce görmüşseniz, resmi daha sonra yeniden gördüğü­
nüzde o kişi size daha çekici gelecektir; o kişiyi daha önce görmüş
olduğunuzu hatırlamasanız bile
.19
 Salt m aruz kalm a etkisi adını alan
bu durum, örtülü belleğinizin, dünyayı yorumlama biçiminizi (neleri
sevip neleri sevm ediğiniz gibi) etkilediğini gösteren kaygı verici bir
gerçeği de gözler önüne serer. Bu durumda, salt maruz kalma etkisi­
nin ürün markalama, şöhret yaratma ve siyasi kampanyalardaki si­
hirde parmağı olduğunu duymak size şaşırtıcı gelmeyecektir: Belirli
bir ürüne ya da yüze tekrar tekrar maruz kaldığınızda, onu giderek
daha fazla tercih eder hale gelirsiniz. Sürekli göz önündeki şahsiyet­
lerin, beklenenin tersine olum suz basından her zaman rahatsız olm a­
malarının nedeni de bu etkidir. Ünlülerin sıklıkla söylediği gibi “tek
kötü reklam, reklam olm am asıdır” ya da “gazetelerin hakkımda ne
yazdığı umurumda bile değil, yeter ki adımı doğru yazsınlar
.” -0

---

I N C O G N I T O
Ö rtülü belleğin bir başka dışavurum biçimi de d o ğ ru lu k yanıl-
suntası etk isi olarak bilinir: D oğru olsun olm asın, eğer daha önce
duyduysaıuz, bir ifadenin doğru olduğuna inanm anız olasılığı gö­
rece yüksektir. Katılımcıların, akla uygun cüm lelerin geçerliliğini
iki haftada bir değerlendirdikleri bir çalışm ada, araştırm acılar de­
ney seansı süresince çaktırm adan daha önceki seanslarda kullanı­
lan cümleleri de (kimi doğru, kimi yanlış) araya sıkıştırdılar. Sonuç
açıktı: Katılımcı, daha önceki haftalarda da duyduğu belirli bir