Beynin I i m I i -js

en tuhaf bölüm leri de genellikle sonlarıdır. 1 9 0 3 ’te Topsy adlı fil
Coney A dası’nda üç bakıcısını öldürdükten sonra, kendisi de bir
yeni teknoloji gösterisi eşliğinde T hom as Edison tarafından elekt­
rikle öldürüldü. 1 9 1 6 ’da ise Sparks World Famous Shows sirkinde
gösteriye çıkan Mary adlı fil, bakıcısını Tennessee halkının gözleri
önünde öldürdü. Kana susamış kalabalığın taleplerine kulak veren
sirk sahibi, M ary’yi bir demiryolu vincine bağlı devasa bir iple astı.
Mary, tarihte asıldığı bilinen ilk ve son fildi.
Söz konusu, dengesi bozulm uş bir fil olunca suçun kim de old u ­
ğu sorusunu elbette sorm ayız bile. N e filleri savunmada uzm an­
laşmış bir avukat, ne sürüncemede kalm ış davalar, ne de hafifletici
biyolojik unsurlarla ilgili tartışmalar vardır bu durumda. Ö nem li
olan, işe doğrudan el koyup halk sağlığım korumak adına file ne
yapılm ası gerekiyorsa onu yapmaktır. Tyke. Topsy ve Mary ne de
olsa sadece birer hayvan; cüsseli birer “filsel zom bi sistem ler” to p ­
luluğundan ibaret canlılar olarak algılanmaktadırlar.
S O R U M L U T U T U L A B İ L İ R L İ K S O R U S U N E D E N Ö Z Ü N D E Y A N L I Ş T I R ?
16
;

---

I N C O G N I T O
Buna karşılık iş insanlara gelince, adli sistem bizim özgür ira­
deye sahip olduğum uz varsayımı üzerinden işler ve bizler de algı­
landığı biçimiyle bu özgürlük temelinde yargılanırız. Ancak, nöral
devrelerimizin, kalın derili kuzenlerimizinkiyle aynı algoritmaları
çalıştırdığı gerçeğinden yola çıkarsak, insanlarla hayvanlar arasın­
daki bu ayrım akla uygun mudur? Beyinlerimiz, anatom ik olarak
aynı parçalardan oluşmuş, hatta bu parçalar onlarda da bizde de