Beynin I i m I i -js

yararlıdır ki, bunlar D N A ’nın küçücük, şifreli dil birimlerine kod­
lanacak kadar derinlere ulaşabilmiş ve bu da milyonlarca yıl süren
doğal seçilim le müm kün hale gelmiştir: Sağkalım ve üreme yararı­
na çalışan içgüdülere sahip olanlar çoğalabilm iştir ancak.
Buradaki ana nokta, içgüdüyü oluşturan optim ize edilmiş devre
sistem inin, hız ve enerji verimliliği açısından fayda sağlarken, bunu
bilinçli erişimden uzakta kalma pahasına gerçekleştiriyor olm ası­
dır. Sonuçta, teniste attığım ız servisin inceliklerine erişimimiz ne
kadar kısıtlıysa, beynim ize kazılı bilişsel programlara erişimimiz
de o ölçüde kısıtlıdır. Bu durum, Cosmides ve T ooby’nin “içgüdü
körlüğü” adını verdikleri duruma yol açar: Davranışlarımızın asıl
m otorları olan içgüdüleri görem eyiz
.19
Bu programların erişimimi­
ze kapalı olm ası, önem siz oluşlarından değil, tam tersine yaşam sal
önem taşım alarından dolayıdır. Bilinçli müdahalenin bu program­
lara herhangi bir katkısı olmayacaktır.
W illiam James içgüdülerin gizlenmiş doğasını fark etmiş ve ba­
sit bir zihinsel egzersizle onları günışığına çıkmaya ikna edebilece­
ğimizi öne sürm üştü. “İçgüdüsel herhangi bir insan davranışının
nedenini sorgulayarak, doğal olanı tuhaf kılm ak”tan geçiyordu bu
küçük oyun:
Bir 
şeye 
sevinince 
neden 
gülümseriz de somurtmayız? 
K alab a lıkla , neden tek bir arkadaşım ızla konuştuğum uz gibi 
konuşm ayız? A klım ızı böylesiııe başımızdan alan kişi, neden şu 
değil de bu kızdır? Bunlara herhangi bir insanın vereceği yanıt 
şöyle olacaktır: Elbette gülümseriz, kalabalığı görünce elbette 
kalbim iz çarpm aya başlar, âşık olunası kız, elbette odur; bütün 
evrenin kendisini sevmesi için yaratıldığı aşikâr olan, kusursuz 
biçim e bürünm üş o güzel ruh!
8
y

---

Belirli nesneler karşısında alacağı belirli tavırlar için, bütün 
h a y v a n l a r b u n a benzer bir şey hissediyor olsa gerek ... Erkek 
a s lan a so rulsa, dişi aslandır sevilmek için yaratılan; ayı içinse 
dişi ayı. Bir yuva dolusu yum urta yı inanılmaz derecede heye­
c an verici ve değerli b ulm ayan, “ üzerlerinde ne k a d ar otursan 
fazla o t u r m u ş o lm a z s ın ” görüşü ne katılmayan bir yaratık 
olabileceğini d ü ş ü n m e k bile bir ku luçka tavuğ unu dehşete 
d ü şü re b ili r olsa gerek.
Böylece emin olabiliriz ki, bazı ha yvanların içgüdüleri bize 
ne k a d a r gizemli ve şaşırtıcı geliyorsa, bizimkiler de onlara öyle 
geliyordur.-0