Beynin I i m I i -js

rcv üstlenen bir kim yasal olduğu anlaşılmıştır. M otor komutlarda
oynadığı rolün yanı sıra beynin ödül sistemlerinde de ana haberci
rolünü üstlenerek kişiyi yiyecek, içecek ve eş gibi sağkalımda yarar
sağlayabilecek şeylere yönlendirir. Ödül sisteminde oynadığı rol,
dopamin dengesinin bozulm ası durumunda sistemin yanlış yöne
sapmasıyla kumar, aşırı yeme, ilaç ve madde bağımlılığı gibi dav­
ranışların ortaya çıkm asına neden olur
.9
Doktorlar artık bu tür davranışsal değişikliklere pramipeksol
gibi dopam in ilaçlarının olası birer yan etkisi olarak dikkat etmek­
te ve gerekli uyarı da, ilaç kutusu üzerinde artık açık biçimde yer
almaktadır. Hastada sözgelim i, bir kumar eğilimi filizlenmeye baş­
ladığında aile ve bakıcılara hastanın kredi kartlarını güvence altına
almaları, çevrimiçi etkinlikleri ve bölgesel seyahatlerini dikkatle
izlemeleri talim atı verilmektedir. N eyse ki, ilacın etkileri tersinir
olduğundan, bu tür durumlarda doktorun ilacın dozunu düşürme­
siyle zorlanımlı kumar davranışı da ortadan kalkar.
Alınacak ders bellidir: Beyin kimyasında gerçekleşen çok kü­
çük değişimler, davranışta çok büyük değişimlerle sonuçlanabilir.
Hastanın davranışı, biyolojisinden ayrı tutulamaz. İnsanların dav­
ranışlarıyla ilgili özgür seçimler yaptığına (“Kumar oynamıyorum
çünkü güçlü bir iradeye sahibim ” gibi) inanmayı yeğliyorsak da
pedofil A lex, frontotemporal bölgesi hasarlı arakçılar ya da ku­
marbaz Parkinson hastaları gibi kişiler, bizi görüşlerimizi bir kez
daha gözden geçirmeye ikna edebilir. Çünkü toplumsal olarak ka­
bul edilebilir seçimleri yapmada belki de herkes aynı ölçüde “öz­
gür” değildir.
N E R E D E N GE L Dİ K, N E R E Y E G İ D İ Y O R U Z ?