Beynin I i m I i -js

Önceden programlanmış olm am ız, toplumsal alışverişte, yani
insanların birbiriyle kurdukları etkileşimde de büyük rol oynar.
Toplumsal etkileşim milyonlarca yıl boyunca türümüz için yaşam­
sal önem taşımış ve sonucunda da toplumsal programlar, yolları­
»5

---

I N C O G N I T O
nı nöral devrelerin derinlerine kadar çizmiştir. Leda Cosmides ve
John Tooby isimli psikologların söylediği gibi “Kalp atımı evren­
seldir çünkü onu üreten organ her yerde aynıdır. Bu, biraz sınırlı
biçimde de olsa, toplumsal etkileşimin evrenselliği için de geçerli
bir açıklamadır.” Bir başka deyişle, tıpkı kalp gibi beyin de, top­
lumsal davranışın ifadesinde belirli bir kültürün varlığına gerek
duymaz. Bu program temel donanımla birlikte, önceden paketlen­
miş halde sunulur bize.
Sıkça verilen bir örneği ele alalım: Beyniniz, çözmek üzere ev-
rimleşmediği belirli tipteki hesaplamaları yaparken sıkıntıya girse
de, toplumsal konuları ele alan hesaplamaları kolaylıkla yapar.
Diyelim ki size aşağıdaki dört kartı gösterdim ve şöyle bir iddia
attım ortaya: Bir yüzünde çift sayı olan bir kartın diğer yüzünde de
“ana” renklerden birinin adı var. Size doğruyu söyleyip söylemedi­
ğimi anlamak için hangi iki kartı çevirmeniz gerekir?
Bu problem sizi sıkıntıya sokuyorsa dert etmeyin; kolay bir prob­
lem değil sonuçta. Yamt, çevrilecek iki kartın üzerinde “8 ” ve
“mor” yazan kartlar olduğudur. Üzerinde “5 ” yazan kartı çevirip
de arkasında “kırmızı” yazdığını görmüş olsaydınız, bu size ku­
ralın doğruluğu hakkında hiçbir şey söylemezdi; çünkü size başta
yalnızca çift sayılı kartlarla ilgili bir ifade sunmuştum. Benzer şe­
kilde, “kırmızı” yazan kartı çevirdiğinizde karşınıza bir tek sayı