Beton va poʻlat armatura birikmasidan iborat konstruksiya va buyumlarning umumiy nomi. Temirbeton 19-asrda kashf etilgan. Temirbeton buyumlarga birinchi patentlar Fransiyada Lambao, 1850; Kuanye, 1854

To‘sinli plitalari bo‘lgan qoburg‘ali monolit orayopmani hisoblashga doir misol
Berilgan:
1. Qurilish joyi Samarqand
2. Qor yukining meyoriy qiymati S₀=0.5Kn/m²
3. Binoning ustunlar turi
4. Binoning eni B= 3=6 3=18m
5. Binoning uzunligi L= 6=5 6=30m
6. Qavat balandligi H_q=4.5m
7. Binoning qavtlari n=4
8. Orayopmaga tushadigan vaqtinchalik yuk V=5,5kN/m²
9. Beton sinfi B25
10. Boylama armature sinfi A-III
11. Kondalang armatura va torlar sinfi A-I

Izoh: Agar vaqtinchalik yuklama miqdori 5000 N/m² va undan kam bo‘lsa, fuqaro binosi, aks holda esa sanoat binosi deb hisoblansin. Monolit plita uchun Vr-I sinfdagi sim armatura qo‘llaniladi.

1. Bosh to‘sin yo‘nalishini tanlash
Vaqtinchalik yuklamaning miqdori bo‘lgani uchun binoni sanoat binosi deb hisoblaymiz va bosh to‘sinni ko‘ndalang yo‘nalishda qo‘yamiz. Chunki sanoat binolarining fazoviy bikrligini bosh to‘sin va ustunlardan tashkil topgna ko‘ndalang rama ta’minlaydi.(1-rasm)


2. Plitaning hisobi
Beton sinfi: B25; ; ;
Betonning ish sharoiti koeffitsienti: ;
Bino turiga bog‘liq bo‘lgan ishonchlilik koeffitsienti: ;
Ishchi armatura sinfi: ; ; (bu yerda: R_s=360 MPa Ø5 Bp-I sinfli armaturaning hisobiy qarshiligi).
Yechimi: Plitaning hisobiy sxemasini teng taqsimlangan yuklamalarni qabul qiluvchi ko‘p oraliqli to‘singa o‘xshatish mumkin. Plitaning hisobiy oralig‘ini topish uchun ikkinchi darajali to‘sinni ko‘ndalang kesim o‘lchamlarini aniqlaymiz:





deb qabul qilamiz.


1-rasm
Plitaning ikkinchi darajali to‘sinlar orasidagi hisobiy oralig‘i:


Chetki oraliqda ya’ni plitaning bir tomoni devorga tiralganda:

bu yerda: a – devor chetidan o‘qigacha bo‘lgan masofa, a=20 sm; – plitaning qalinligi qo‘llanmadagi 3-jadvaldan foydalanib plitaning qalinligini deb qabul qilamiz. Plitaning xususiy og‘irligi: ;
Doimiy yuklamaning umumiy miqdori:
;;

g-pol qatlami bilan plitani hususiy og’irligi
Yuk boyicha hisobiy ogirlik
V=v 1.2=5500 1.2=6600 H /m²

Yuklarni jamlaymiz

Umumiy yuklama:

;
Ko‘p oraliqli uzluksiz plitaning eguvchi momentlari quyidagicha aniqlanadi:
Chetki oraliqlarda:
;
O‘rta oraliq va o‘rta qator tayanchlarda:
;
Birinchi oraliq tayanchda:
;
Plita uchun armaturani ko‘ndalang kesim o‘lchamlari bo‘lgan egiluvchi temir-beton element deb hisoblab tanlaymiz. Kesimning ishchi balandligi . (bu yerda a – armaturaning og‘irlik markazidan plitaning cho‘ziluvchi zonadagi chetki qismigacha bo‘lgan masofa). Plitani V_r-I sinfdagi sim armaturalardan tayyorlangan payvandlangan to‘rlar bilan armaturalanadi.
4-jadval
Qoburg‘ali monolit temirbeton orayopmaning yuklamalarini hisoblash

Yuklamalar turi	Normativ yuklama N/m^2	Yuklama bo‘yicha ishonchlilik koeffitsienti	Hisobiy yuklama N/m^2
Doimiy yuklama: Plitkali poldan (qalinligi 0,015, zichligi 2000)	300	1,1	330
Sement qorishmasining qatlamidan	400	1,3	520
Shlakobeton qatlamidan	450	1,3	590