4-Mavzu: Bosh to‘sin hisobi. Doimiy va vaqtinchalik yuklarni aniqlash Bosh to‘sin hisobi

TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI “AVTOMOBIL YO‘LLARI MUHANDISLIGI”
FAKULTETI “AVTOMOBIL YO‘LLARIDAGI SUN’IY INSHOOTLAR” KAFEDRASI
FAN: “AVTOMOBIL YO‘LLARIDAGI SUN’IY INSHOOTLAR”


4-Mavzu: Bosh to‘sin hisobi. Doimiy va vaqtinchalik yuklarni aniqlash

Bosh to‘sin hisobi. Oraliq qurilma plitasini oraliq qurilmaga ko‘ndalang joylashgan ko‘p oraliqli qirqilmagan, elastik tayanchlarga (to‘sin qovurg‘alariga) tayangan to‘sin sifatida ko‘rib chiqamiz.

• Bosh to‘sin hisobi. Oraliq qurilma plitasini oraliq qurilmaga ko‘ndalang joylashgan ko‘p oraliqli qirqilmagan, elastik tayanchlarga (to‘sin qovurg‘alariga) tayangan to‘sin sifatida ko‘rib chiqamiz.
• Ushbu to‘sinnning oraliqlarida va tayanchlarida hosil bo‘ladigan eguvchi momentlarni bir oraliqli, statik aniq bo‘lgan to‘sin kesimlarida hosil bo‘ladigan eguvchi moment M0 qiymatlarini to‘g‘rilovchi koeffitsientlar yordamida aniqlaymiz.
• Ushbu to‘g‘rilovchi koeffitsientlar plitaning to‘sin qovurg‘alariga qistirilgan ravishda mahkamlanganligi va to‘sin qovurg‘alarining yuk ostida ma’lum bir miqdorda pastga qarab deformatsiyalanishi (podatlivost) tufayli eguvchi moment qiymatlarining kamayishini hisobga oladi (jadvalga qarang).
• Ushbu jadvalda qabul qilingan belgilar: M0 – bir oraliqli, statik aniq to‘sin oralig‘ining o‘rtasida hosil bo‘ladigan eguvchi moment;

Plita kesimlaridagi ichki zo‘riqishlarni aniqlash:
bu erda: D – plitaning silindrik bikrligi;
Qirqilmagan plitalarning hisobi uchun to‘g‘rilovchi koeffitsientlar
Bu yerda hf – plitaning qalinligi; lr– plitaning hisobiy oralig‘i;
Ik – to‘sinning buralishga bo‘lgan inersiya momenti;
Eb– betonning boshlang‘ich elastiklik moduli;
Gb – betonning siljishga bo‘lgan elastiklik moduli;
ν - Puasson koeffitsienti; Beton uchun ν=0,2.
Ko‘p oraliqli plita kesimlaridagi ko‘ndalang kuch bir oraliqli to‘sin kesimidagi ko‘ndalang kuch kabi aniqlanadi, ya’ni bu erda plitaning qirqilmaganligi hisobga olinmaydi.
Doimiy yuklarni aniqlash.
Ushbu qoplama to‘g‘ridan-to‘g‘ri bosh to‘sin plitasi ustiga yotqiziladi. Qoplama qatlamlaridan plitaning 1 m2 ga tushadigan normativ va hisobiy doimiy yuklarning qiymatlari jadvalda keltirilgan.
1-asfaltobeton δ=7 sm; γ = 2,3 t/m3;
3-armaturalangan betondan himoya qatlami δ=4sm; γ=2,5 t/m3;
4-gidroizolyasiya δ=1sm; γ=1,5 t/m3;
5-sementli tekislovchi qatlam δ=3 sm; γ = 2,1 t/m3;
Yo‘l qoplamasining konstruksiyasi
Plitaning 1 m2 ga to‘g‘ri keladigan doimiy yuk
Vaqtinchalik yuklarni aniqlash.
Plita vaqtinchalik yuklar A-11 va NK-80ga hisoblanadi.
Plitaning hisobiy oralig‘i uzunligi to‘sinning ikki qovurg‘asi orasidagi masofaga teng qabul qilinadi (rasm).
Vaqtinchalik yuklar bilan quyidagi yuklanishlarni ko‘rib chiqamiz.
Plita oralig‘ida A-11 yukining bir koleyasi joylashadi (rasm).
Polosali yukning jadalligi qpol=11 kN/m bo‘lganda koleya uzunligi bo‘yicha tekis taralgan yukning qiymati
Koleyaning kengligi b = 0,6 metr bo‘lganda va tushayotgan yuk qalinligi H = 0,15 metr bo‘lgan yo‘l qoplamasida 450 burchak ostida tarqalganda plita oralig‘ining uzunligi bo‘yicha tarqalish maydonchasining kengligi:
Eguvchi momentning maksimal qiymatini aniqlash uchun plitani A-11 yukining bir koleyasi bilan yuklash (o‘lchamlar metrlarda)
Ushbu yukning 1 m2 ga tushayotgan jadalligi
Aravachaning bir g‘ildiragidan tushayotgan bosim koleya kengligining 0,2 metr uzunligida ta’sir etayapti. Plita oralig‘iga ko‘ndalang yo‘nalishda yuk taqsimlanishi maydonining kengligi quyidagicha qabul qilinadi:
lekin ushbu kattalik
dan katta bo‘lishi kerak emas.
deb qabul qilamiz.
Aravachaning o‘qiga tushayotgan bosim 110 kN bo‘lganda bir g‘ildirakdan tushayotgan yukning jadalligi 47,37 kPa bo‘lishi pastda ko‘rsatilgan, ya’ni