Beshinchi dars

III. Husnixat va imlo ustida ishlash

1. 
   Husnixat – o‘ziga xos san’at, deyishadi. Siz buni qanday tushunasiz? Imlo, deganda-chi?
   
2. 
   Berilgan ertakning birinchi xatboshisini daftaringizga husnixat asosida ko‘chiring.
   

IV. Matnning leksik tahlili

1. 
   Ertak, ushuk, matal, varsaki, cho‘pchak qanday (tub yoki yasama) so‘zlar? Ular qaysi tillarga mansub.
   
2. 
   Hayvon, ayyor, munofiq, sehrli so‘zlari qanday ma’nolarni ifodalaydi va ular qaysi tillardan olingan?
   
3. 
   Boy, kambag‘al, o‘git so‘zlarning ma’nodoshlarini toping va ular asosida yasalgan so‘zlarni keltiring.
   
4. 
   Ertakdan yovvoyi va uy hayvonlari nomlarini toping.
   
5. 
   Odam so‘zining shakldosh va ma’nodoshi, zid ma’nolarini toping va u bilan yasalgan so‘zlar qatorini keltiring. Odam so‘zi bilan Odam Ato o‘rtasida etimologik bog‘liqlik bormi?
   
6. 
   Tarkibida odam so‘zi bo‘lgan 10 ta maqol keltiring.
   
7. 
   Ota so‘zining ma’nodoshlarini ayting. Otalik va otaliq so‘zlari ma’nolarini izohlang.
   
8. 
   Qo‘sh so‘zi bilan yasalgan so‘zlar qatorini keltiring. Namuna: qo‘sh, qo‘shiq, qo‘shchi, Quchimurod…
   

V. Matnning morfologik tahlili
1. Morfologiya qanday fan? U faqat tilshunoslikda qo‘llanadimi?
2. Dastlabki morfologik izlanishlar qaysi davrlarga to‘g‘ri keladi.
3. Morfologiyaning sintaksis bilan aloqasini tushuntirib bering.
4. Til morfologiyasi, o‘simliklar morfologiyasi deganda nima nazarda tutiladi?
5. So‘z turkumlari sonini Arastu keyinchalik Mahmud Koshg‘ariy uchta deb ko‘rsatgan. Hozir to‘qqiz-o‘nta deb ko‘rsatiladi. Buni qanday tushuntirish mumkin?
6. Morfologiyada birlamchi so‘z turkumlari, deganda nima nazarda tutiladi. Ikkilamchi so‘z turkumlari degandachi?
7. So‘z turkumlari sonini belgilashda nimaga asoslaniladi (o‘quv materiallarigami yoki matn tahliliga)?
8. Ertakdan mustaqil so‘z turkumlarini toping va ulardan qanday yasalganini tushuntiring.
9. Quyosh, Oy, Yer kabi sayyora nomlari so‘z turkumlarining qaysi guruhiga kiradi?