Berdoq nomidagi Qoraqalpoq Davlat universiteti Tabiatshunuslik va geografiya fakulteti

Bizda yavoyi holda o’suvchi shirachlardan bargli tulki , oq gulli qalin silindirsimon chochoq to’pgul hosil qiluvchi kayfman eremurasi E kufmanii ko’pincha barglari uch qirrali tarnovsimon gulli pushti uzun so’tasimon to’pgulda joylashgan azim eremursi E. robustus va shuning kabi boshqa turlari diqqatga sazovordir .

• Bizda yavoyi holda o’suvchi shirachlardan bargli tulki , oq gulli qalin silindirsimon chochoq to’pgul hosil qiluvchi kayfman eremurasi E kufmanii ko’pincha barglari uch qirrali tarnovsimon gulli pushti uzun so’tasimon to’pgulda joylashgan azim eremursi E. robustus va shuning kabi boshqa turlari diqqatga sazovordir .

Suv piyozdoshlar oilasi Butomaceae

• Bu oila vakillari suvda sernam yerlarda o’sadi .Ko’pyillik o’t o’simliklardir . Ularninh barglari lentasimon yoki qilichsimon bo’lib ildiz bo’g’zidan chiqqan poyasi bargsiz zontiksimon to’pgul bilan tugaydi .Gullari ikki jinsli to’g’ri pushti rangli va etlidir .uchunchisi ichkisi va tashqisi yirikroq va nozikroqdir. Otaligi 9-ta onaligi 6-ta bo’lib 2- doira tashkil qiladi . Tugunchasi ustki va ko’p umurtqali . Mevasi ayrim bargchalardan iborat , bazan barglari birmuncha birikib o’sadi .Urug’I ko’p va oqsilsiz bo’ladi .Bu kichkina oila bo’lib 4 – avlod va 7 – ta turdan iborat .

Suv piyozdoshlarning xo’jalikdagi axamiyati

• Bu o’simliklarni chorva mollari yemaydi . Quritilgan ildizpoyasi 8- prosent suv 60- prosent kraxmal va qand 4 –yog’ga ega . Ildiz poyasi pishirilgan holda ovqatga ishlatiladi . Bargi esa savat va bo’yra to’qish uchun ketadi .Bu oila vakillari ko’pincha suv tagida ba’zan betida erkin holda suzib yuruvchi o’t o’simliklardir .

3. Amarillislar tartibi - Amarilidales.
Piyozguldoshlar oilasi - Alliaceae. 
Piyozguldoshlar oilasi vakillarining xarakterli belgisi piyozboshchasining bo’lishidir. Bularning mevasi ko’sakcha yoki rezavor meva,. Yer osti novdasi piyozboshchali va ildizpoyali, ildizi popuk ildiz. Piyozguldoshlardan ba‘zilari – piyoz, jaydari piyoz bizning sharoitda hamma joyda ekiladi va keng tarqalgan hisoblanadi. Piyozdoshlar oilasi vakillariga piyoz, lola (manzarali o’simlik), boychechak, oshpiyoz, sumbul, marvaridgul, chuchmoma va boshqalr kiradi
Bu oilaga 32 avlod 750 tur o‘simliklar kiradi. Shulardan 310 tasi piyozlar avlodiga mansubdir. O‘zbekiston florasida bu oiladan 165 turi uchraydi. Piyozguldoshlar yer qismining hamma qismida xususan dasht va cho‘l zonalarida keng tarqalgan. Barcha piyozguldoshlar o‘t o‘simligi bo‘lib, yer ostida piyozboshi yoki ildizpoyasi bo‘ladi. Barglari ildizoldi, bandsiz, ensiz lentasimon, trubkasimon shakllarda uchraydi. Gullari ochilguncha pardasimon o‘rama bilan qoplangan bo‘lib oddiy soyabon hosil qiladi va u gul strelkasining uch qismiga joylashgan. Gulqo‘rg‘oni oddiy, 6 a’zoli erkin yoki pastki qismi birlashgan, ko‘pincha ikki doira bo‘lib o‘rnashadi. Gulqo‘rg‘oni rangli, tojbargli yoki rangsiz yupqa pardasimon bo‘lsa, kosachabargli. Changchisi 6 ta gulqo‘rg‘oni bilan birlashgan. Urug‘chisi 3 ta meva bargdan tuzilgan, qo‘shilib o‘sgan 3 uyali, tuguncha ustki. Ba’zan ustunchasi ostki Og3-3 Ch3-3 G(3) mevasi chokidan chatnovchi ko‘sakcha, ba’zan xo‘l meva.
©
©
©
©
©