Berdoq nomidagi Qoraqalpoq Davlat universiteti Tabiatshunuslik va geografiya fakulteti

Sarimsoq piyozi - Allium sativum.L.
©
Bo‘yi 100 sm gacha boradigan ko‘p yillik o‘tsimon o‘simlik. Piyozi tuxumsimon shaklda bo‘lib, 7 donadan 30 donagacha boradigan mayda - mayda piyozchalar tashkil topgan. Bu pallalari oqish rangda bo‘ladigan, pardadek umumiy po‘st bilan o‘ralgan. Pallalari ham, o‘z navbatida pushti yoki binafsha rang po‘st bilan qoplangan uzunligi 4 sm gacha boradi. Poyalari taxminan yarmiga qadar barg qinlari bilan o‘ralgan, ustki qismi gullagunicha halqaga o‘xshab qayrilib turadi. Gullari uzun bandli bo‘lib, soyabonsimon to‘pgul hosil qiladi. Odatda meva va urug‘ tugmaydi.
Sarimsoq piyozi jahonning ko‘p mamlakatlarida, jumladan O‘rta Osiyoning hamma rayonlarida.

Bug’doydoshlar oilasi Poaceae

• Bu oila yer sharidagi quruqlikning deyarli hamma qismida tarqalgan 600- turkum va 10000 ga yaqin turga yaqin turga mansub bir yillik ikki yillik va ko’p yillik o’tlar qisman daraxtsimon o’simliklardir . O’zbekistonda bu oilaga mansub 91 –turkumga kiruvchi 271- tur o’simlik kiradi .Bug’doydoshlarning ildizi qo’shimcha ildizlar yig’indisidan tashkil topgan popuk ildizli tizimi poyasi silindirsimon tik o’sadi . Bug’doydoshlarga mansub o’simlik somon yoki pohol poya deb ataladi .Barglari oddiy ikki qator bo’lib , bo’g’imlarda o’rnashgan .

Xulosa

Bir urug’pallali o’siliklar yer yuzida barcha o’simliklardan farq qilib aloxida ahamiyayga ega . Boychechaklar asal beruvchi qo’y va qoramollarga xashak bo’luvchi o’simliklar qatoriga kiradi .Oddiy piyoz sabzavot o’simligi sifatida ekilib ho’lligida ham pishirilib ham istenol etiladi .Piyoz ovqat tamini yaxshilovchi va dizinfiksiyalovchi vocita sifatida ovqatga ishlatiladi. O’zbekistonda piyozning Andijon oq piyozi Samarqand qizil piyozi konserva sanoati uchun hom ashyo bo’lib xizmat qiladi . Lola o’zidan estetik zavq bag’ishlab insonlarga go’zalik ulashadi.

ADABIYOTLAR

• L.I.Kursanov.,N.A.Komarnitskiy ,Meyyer K.M.va boshqalar. Botanika II tom.T."O‘rta va Oliy maktab" 1963 y.
• V.A.Burigin. F.X.Jongurazov Saidov J.K. v.b. Botanika va o‘simliklar fiziologiyasi.T, "O‘qituvchi" 1972 yil.

3V. Karimov, A. Shomahmudov «Xalq tabobati va zamonaviy ilmi tibda qo‘llaniladigan shifobaxsh o‘simliklar. » T. «Ibn Sino» nomidagi 1995 yil.
4. S.M.Mustafayev Botanika (anatomiya, morfologiya, sistematika) Toshkent O’zbekiston 2002 yil.
5. M.M.Abdulxayeva, N.S.Yusupova, D.S Abdulxayeva Biologiya Toshkent 2012 yil.
5. www.eduportal.uz www.google.ru.

E‘tiboringiz uchun rahmat!