Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universtiteti

Azerbaydjan Respublikasında sud hákimiyat

Azerbaydjan Respublikasında sud hákimiyat sud tárepinen nızamlar arqalı ámelge asıriladı. Ádil sudlaw nızam hám sud aldında shaxstıń huqıqıy teńligi tiykarında ámelge asıriladı. Sud jumısın Azerbaydjan Respublikası atınan kórip shıǵadı. Hákimiyattı bólistiriw principine muwapıq, Azerbaydjanda sud hákimiyat ózbetinshe bolıp, ol basqa húkimet tarmaqlarınan ózbetinshe túrde ámelge asıriladı. Azerbaydjanda sud sisteması hám sud protsesslari nızam menen belgilenedi. Sudning wákilliklerin ózgertiw hám ayrıqsha aǵımlardı jaratıw ushın nızamlı qurallardıń dáslepki nızamların qóllaw qadaǵan etiledi.

Aldınları Azerbaydjanda apellyacya hám kassaciya instansiyalaridan ibarat úsh tárepleme ózbetinshe sud sisteması iskerlik kórsetken.

Házirde Azerbaydjan Respublikasında aymaqlıq yurisdiksiyada iskerlik kórsetetuǵın rayon, qala sudi, áskeriy hám basqarıw -ekonomikalıq sud, awır jınayatlar boyınsha sud hám birinshi instansiya sudı iskerlik kórsetip atır.

Strukturası

Azerbaydjan Respublikasında rayon (qala ) sudı, jergilikli yurisdiktsiya áskeriy sudı, jergilikli basqarıw -ekonomikalıq hám awır jınayatlar boyınsha sud birinshi instansiya sudi retinde xızmet kórsetip atır. Jańa sud sistemasına qaray apellyatsiya sudi mámlekettiń altı regionında isleydi Apellyatsiya sudi 4 kollegiyadan - puqaralıq, jınayıy, áskeriy hám basqarıw -ekonomikalıq keńeslerden ibarat bolıp, olar tiyisli yurisdiksiyada háreket qıladı.

Sud hákimiyatınıń derekleri

Azerbaydjan Respublikasında mámleket hákimiyatı hákimiyattıń bóliniwi principine qaray qáliplesedi. Nızam shıǵarıwshı hákimiyattı Azerbaydjan Respublikası Parlamenti (Milliy Majlis ) ámelge asıradı, atqarıshı húkimet Azerbaydjan Respublikası Prezidentine tiyisli, sud hákimiyat sud tárepinen basqarıladı. Sud hákimiyatın sud ámelge asıradı. Konstituciyalıq sud, Joqarı sud, apellyatsiya sudi, ulıwmalıq sud hám basqa qánigelesken sudlar sud hákimiyatın Azerbaydjan Respublikası Konstitusiyasınan kelip shıqqan wákilliklerine muwapıq bólistiredi. Sud hákimiyat konstituciyalıq, puqaralıq hám jınayat protsesslari hám nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan basqa sırtqı kórinisler arqalı ámelge asıriladı. Azerbaydjan Respublikası prokuraturası hám qorǵawı jınayıy protsesske tartılǵan.

Konstituciyalıq sud

Konstituciyalıq sud quramına Azerbaydjan Respublikası Parlamenti tárepinen usınıs tiykarında tayınlanatuǵın 9 sudya kiredi. Saylaw huqıqına iye bolǵan, joqarı yuridikalıq maǵlıwmatqa iye hám huqıq salasında keminde 5 jıllıq tájiriybege iye bolǵan Azerbaydjan puqarası barlıq sudtiń, sonday-aq Konstituciyalıq sudtıń sudyası bolıwı múmkin. Sudyalar on bes jılǵa saylanadı. Sudyalardıń kepillik múddeti olar 70 jasqa tolǵanında tawsıladı. 70 jasqa tolǵan sudya almastırilǵanǵa shekem óz lawazımında qaladı. Konstituciyalıq sud sudyaları ǵarezsiz bolıp, tek Azerbaydjan Respublikası Konstitusiyası hám nızamlarına muwapıq jumıs júrgizedi. Konstituciyalıq sud sudyaları qol qatılmaslıq huqıqınan paydalanadı.

Konstituciyalıq sudtıń tiykarǵı maqsetleri Konstitutsiyaning ústinligin ańlaw hám barlıq insanlardıń huqıqları hám erkinliklerin qorǵaw bolıp tabıladı. Nızam shıǵarıwshı, atqarıwshi hám sud hákimiyatiniń sheshimi menen yamasa qala nızamlarınan biri menen óz huqıqları hám erkinlikleri buzılıwiniń qurbanıman dep dawa etken hár bir kisi óziniń insan huqıqları hám erkinlikleriniń buzılǵanliǵın qayta tiklew ushın Azerbaydjan Respublikası Konstituciyalıq sudına múrajet etiwi múmkin. Konstituciyalıq sudtıń qararları Azerbaydjan aymaǵında májburiy bolıp tabıladı.

Sud-huqıq keńesi

Sud-huqıq keńesi sud sistemasınıń ózin ózi basqarıw funktsiyaların ámelge asırıw ushın dúzilgen. Keńes on bes aǵzadan ibarat bolıp, olardıń 9 danası sudyalar, usınıń menen birge, advokatlar hám Keńesidegi prokuratura wákilleri. Keńes jańa sudyalardı tańlaw tártibin quraydı, sudyalar iskerligin belgileydi, olardıń lawazımına ótkeriliwin hám lawazımınan kóteriliwin quraydı, ıntızamiy juwapkershilikti óz moynına aladı hám sudqa hám sudyalarǵa tiyisli basqa máselelerdi olardıń kepilligine muwapıq kórip shıǵadı.

Azerbaydjan prokraturasi haqqında qisqasha tariyxıy maǵliwmatlar

1918 jıl 18 oktyabrinde Azerbaydjan Demokratiyalıq Respublikası ǵárezsizliginiń birinshi jılında Ministrler Keńesi Azerbaydjan Sud palatası tuwrısındaǵı qaǵıydanı qabılladı. ADR jıllarında Fatali xon Xoyskiy, Xalil bey Xasmamedov, Aslanbek Safikyurdskiy hám Teymur bey Makinskiy bas prokurorlar, sonıń menen birge ádillik ministrleri edi. ADR sud palatası Boku hám Ganja sudining barlıq prokuratura keńselerin óz ishine alǵan. 1920 jıl 28 aprelde ADR qulaǵanınan keyin, basqa barlıq organlar sıyaqlı Bas prokuratura da tamamlanıldı.

1922 jıl 11 iyulda " Azerbaydjan SSR Mámleket prokuraturası tuwrısında" párman qabıllandı hám nátiyjede Sovet prokuraturası dúzildi. Boku kommunasi dáwirinde Xalıq Ádillik Komissarlari Aligeydar Garayev, S. Chivanov, B. Velibeyli, Gusi Hojiyev, Y. Məmmədovlar da bas prokuror bolǵan.

1936 jılda Azerbaydjan SSR prokuraturası Ádillik Xalıq Komissarligining baǵınıwınan shıqtı hám tek SSSR prokuraturasına bo'ysındi, derlik ǵarezsiz iskerligin basladı.

1955 jıl 24 mayda " SSSRda prokuratura qadaǵalawı tuwrısında" gi Qaǵıyda qabıllandı, bul prokuratura sistemasın rawajlandırıwda zárúrli rol o'ynadi. Hám 1979 jıl 30 -noyabrde " Prokuratura tuwrısında" SSSR nızamı qabıllandı, bul Qaǵıydanıń rólin atqarǵan hám prokuratura iskerligi bul nızam tiykarında ámelge asırılǵan.

1991 jılda Azerbaydjan ǵárezsizligin tikledi, dáslepki jıllarda ol kúshsiz edi hám biz bilgenimizdey birden-bir sud sistemasıda joq edi.

1999 jıl 7 dekabrde " Prokuratura haqqıdaǵı" nızam qabıllandı, onda organ haqqındaǵı barlıq qaǵıydalar sawlelengen.

Azerbaydjan Respublikası Bas Prokuraturası

Azerbaydjan Respublikası Prokuraturası - aymaqlıq hám qánigelestirilgen prokurorlarniń Azerbaydjan Respublikası Bas prokurorina baǵınıwına tiykarlanǵan birden-bir oraylasqan organ. Azerbaydjan Respublikası Konstituciyasiniń 133-statyasına muwapıq prokuratura nızamlarda belgilengen tártipte nızamlardıń atqarılıwı ústinen qadaǵalawdı ámelge asıradı, sonıń menen birge, zárúr jaǵdaylarda (nızamda názerde tutılǵan ) jınayat jumısların ashadı hám tergew júrgizedi, dawa qo'zg'aydi, sonıń menen birge sud sheshimine narazılıq bildiredi.

Bas prokuratura kollegiyasi

Bas prokuraturanıń máslahát organı Kollegiya bolıp, oǵan Bas prokuror basshılıq etedi. Kollegiyaǵa bas prokurordan tısqarı, bas prokurorning orınbasarı da kiredi.

Bas prokuratura máslahát organınıń jıynalısları Bas prokuror tárepinen shaqırıladı. Jıynalısta prokuratura shólkemleri iskerligi, jınayatshılıqqa qarsı gúres, aktler hám buyrıqlar joybarları, sonıń menen birge basqa zárúrli hújjetler dodalanadı. Dawıs beriw waqtında kollegiyaning barlıq aǵzaları teń huqıqlarǵa iye.

Qazaqstan sud sisteması

Qazaqstan sud sisteması bul respublika Konstitusiyası hám basqa nızamlarǵa muwapıq Qazaqstan Respublikası aymaǵında ádil sudlawdi ámelge asıratuǵın mámleket hákimiyatı shólkemleri (sud) sisteması bolıp tabıladı.

Qazaqstan demokratiyalıq, dúnyalıq hám huqıqıy mámleket bolıp tabıladı. Qazaqstan huqıq sisteması roman-german huqıqtanıw shańaraǵına tiyisli bolıp, ol nızamnıń anıq tarmaq bólistiriwi menen xarakterlenedi . Hákimiyattı bólistiriw principi mámleket Konstitusiyasında daǵaza etilgen, sol sebepli nızam shıǵarıwshı funktsiyalardı ámelge asırıwshı respublikanıń joqarı wákillik organı eki palatali parlament bolıp, húkimet atqariwshi organ retinde tán alınǵan hám sud hákimiyattı turaqlı sudyalar tárepinen usınıs etilgen sud ámelge asıradı, sonıń menen birge, jınayat protsesside qatnasqan 10 sudya.

Qazaqstanda sud hákimiyatı tek sud tárepinen hám Qazaqstan Respublikası atınan ámelge asıriladı. Sud sistemasına respublika Joqarı sudı, respublikanıń jergilikli hám basqa sudları nızam menen belgilengen. Hár qanday at astında arnawlı hám ayrıqsha sudti shólkemlestiriw qadaǵan etiledi. Sonıń menen birge, sud kepillikleri basqa organlarǵa beriliwi múmkin emes. Wálayat hám oǵan teńlestirilgen sud, sonıń menen birge rayon hám oǵan teńlestirilgen sud Joqarı sud baslıǵı usınısına qaray Qazaqstan Respublikası Prezidenti tárepinen Joqarı Sudyalar Keńesi menen kelisilgen halda dúziledi, qayta shólkemlestiriledi, ózgertiriledi hám biykar etiledi.

Sud protsessining tiykarǵı principlerı

Sudya nızamdı qollawda tómendegi principlerge ámel etiwi kerek :

• sudtıń juwmaqlawshı hukimi (gúnasizlik prezumptsiyasi) tárepinen onıń aybı tán alinbaǵanǵa shekem, shaxs jınayat júz bergenlikte ayıpsız dep tabılsa ;

• birdey huqıqbuzarliq ushın hesh kim bir neshe márte jınayıy yamasa hákimshilik juwapkerlikke tartılıwı múmkin emes;

• hesh kim onıń razılıǵısız nızam menen oǵan berilgen yurisdiksiyani ózgertiwi múmkin emes;

• sudta hár bir shaxs esitiw huqıqına iye;

• juwapkershilikti ornatatuǵın yamasa kúshaytiretuǵin, puqaralarǵa jańa minnetlemelerdi júkleytuǵın yamasa olardıń jaǵdayın jamanlashtiradigan nızamlar izge basıp qaytariw kúshine iye emes. Eger huqıqbuzarshiliq ámelge asırılǵaninan keyin ol ushın juwapkershilik biykar etilgen yamasa nızam menen jumsartılınǵan bolsa, jańa nızam qollanıladı ;

• ayıplanıwshı gúnasizligin tastıyıqlawǵa májbúr emes;

• hesh kim ózine, ómir joldasına hám jaqın aǵayınlarına qarsı gúwa bolıwǵa májbúr emes, onıń sheńberi nızam menen belgilenedi;

• ruxaniylar ózine iqrar bolǵanlarǵa qarsı gúwa bolıwǵa májbúr emes;

• shaxstıń ayıbına bolǵan hár qanday gúman ayıplanıwshınıń paydasına aytılıwı kerek;

• nızamǵa qarsı jollar menen alınǵan dálillerdiń nızamlı kúshi joq ;

• hesh kimdi tek óz iqrarliǵi tiykarında húkim qılıw múmkin emes;

• uqsaslıq boyınsha jınayat nızamın qóllawǵa jol qoyılmaydı.

Nızam hújjetleri

Ǵárezsizliktiń dáslepki jıllarında Qazaqstan sud nızamshiliǵi Sovet sud nızamshılıǵına tiykarlanǵan edi. Atap aytqanda, ádil sudlaw SSSR Konstitusiyası, Qazaqstan SSR Konstitusiyası , SSSR «SSSRda sudyalardıń mártebesi haqqinda » ǵi nızam , sonıń menen birge, Qazaqstan SSRning 1990 jıl 23-noyabr degi «Qazaqstan SSR sud sisteması haqqinda » ǵi nızamı tiykarında ámelge asırıldı. Bul nızamdı Qazaqstanda sud jumısların júrgiziwge tiykar salǵan birinshi nızam dep ataw múmkin, ol Prezidenttiń ámeldegi pármanı menen birge islegen.

1995 jıl 20 oktyabr degi " Qazaqstan Respublikasınıń sudi haqqinda " ǵi nızam 2000 jıl 25 dekabrde " Qazaqstan Respublikasınıń sud sisteması hám sudyalarınıń mártebesi haqqinda" Qazaqstan Respublikasınıń jańa konstituciyalıq nızamı qabıl etilgenge shekem.

• Qazaqstan Respublikası Sudyalar Joqarǵı Keńesi tuwrısında nızam

• Arbitrler komissiyası haqqindaǵı nızam

• Qazaqstan Respublikası Joqarı sudı janındaǵı sud iskerligin támiyinlew departamenti haqqindaǵı qaǵıyda

• Sud arbitrler komissiyası haqqindaǵi qaǵıyda.

Qiziqli faktler

Eger 1990 jılda qabıl etilgen Qazaqstan SSR-dıń " Qazaqstan SSR sud sisteması haqqinda " ǵi nızamı respublika Joqarı Keńesi (yaǵnıy Parlament) tárepinen Qazaqstan ádillik ministriniń usınısı menen rayon hám wálayat sudin dúziwdi názerde tutqan bolsa , ol jaǵdayda 2000 jılda qabıl etilgen jańa nızam rayon hám wálayat sudin shólkemlestiriw Qazaqstan Prezidenti tárepinen Joqarı Sud Keńesi menen kelisim Joqarı sud baslıǵınıń usınısına qaray ámelge asıriladı.

Eger 1990 jıldaǵı nızamda Kazaxstan SSR Joqarı sudı Qazaqstan SSR Joqarı Keńesinde nızamshılıq ǵayratı menen shıǵıw huqıqına ıyelgin názerde tutqan bolsa, 2000-jilgi jańa nızam bul jeńillikti biykar etdi. Bul Qazaqstannıń jańa Konstituciyasiniń qabıl etiliwi menen baylanıslı.

Eger " Qazaqstan SSR sud sisteması haqqinda" ǵi nızamda ólim jazasi názerde tutılǵan jınayatlar boyınsha jınayıy islerdi kórip shıǵıw názerde tutılǵan bolsa, ush sudya quramında birge kórip shıǵadı.

" Qazaqstan Respublikasınıń sud sisteması hám sudyalarınıń mártebesi haqqinda " ǵi nızam hár qanday bunday jınayiy islerdi arbitrler komissiyası menen kórip shıǵıwdı názerde tutadı, yaǵnıy. ádillik sistemasında jańa shólkem - arbitrler komissiyası engizildi.

Sonıń menen birge, jańa nızamda Sudyalar Joqarı Keńesi , Sudyalar jámiyeti jáne onıń shólkemleri, Sudyalar komissiyası sıyaqlı mákemeler názerde tutılǵan.

Qazaqstan Respublikası Bas prokuraturası

(Kazakstan Respublikasyk Jetkilikli Prokuraturasy)

Qazaqstan Respublikası Prezidentine esabat beretuǵın, respublika aymaǵında nızamlardıń, Qazaqstan Respublikası Prezidentiniń húkimleri hám basqa normativlik-huqıqıy hújjetlerdiń anıq hám birdeylikte qollanılıwı ústinen joqarı qadaǵalawdı ámelge asırıwshı mámleket organı bolıp tabıladı. Izlestiriw iskerligi, sorastırıw hám tergew, basqarıw hám atqarıw jumısları.

1922 jıl 13 iyulda KazCEC 3-sessiyasining 2-shaqırig'ida Ádillik Xalıq Komissariyati quramında Mámleket prokuraturası dúzildi. Ádillik xalıq komissari respublika prokurori bolıp islegen. 1933 jılda Ádillik Xalıq Komissarligi janında salıstırǵanda ǵarezsiz bolǵan prokuratura mekememesi duzildi. Óz tariyxında birinshi ret prokuror hám Ádillik Xalıq Komissarining funktsiyaları ajıratıldı.

1937 jılda Qazaqstan SSR Konstitusiyası qabıllandı. Sol waqıttan baslap buyrıqqa qaray 1937 jıl noyabrinde Ádillik Xalıq Komissarligidan pútkilley ajralıp shıqqan hám respublika huqıqın qorǵaw shólkemleriniń ózbetinshe dúzilisi retinde jumıs baslaǵan prokuratura shólkemlerin jáne de rawajlandırıw hám bekkemlew basqıshı baslandı.

• Qazaqstan Respublikası Bas prokuraturası 1-xızmet

• Bas transport prokuraturası

• Qazaqstan Respublikası Bas áskeriy prokuraturası

• Huqıqtı qorǵaw xızmeti orayı

• Arnawlı prokurorlar xızmeti

• Jınayatyı izlew xızmeti

• Nızamlı kúshke kirgen húkimlerdiń nızamlılıǵı hám olardıń atqarılıwın baqlaw xızmeti

• RK Mámleket kárxanası mekememesi

• Ishki tergew basqarması

• Kadrlardı rawajlandırıw bólimi

• Strategiyalıq rawajlanıw bólimi

• Xalıq aralıq sheriklik bólimi

• Finans bólimi

• Qaǵıydalar qabıllaw iskerligin muwapıqlastırıw mekememesi

• Informaciya qawipsizligi bólimi

• Apellyatsiya hám jumıs júrgiziw mekememesi

• 3-jámiyetlik máplerin qorǵaw xızmeti

• Mámleket sırların qorǵaw mekememesi

• Ishki audit bólimi

• Qazaqstan Respublikası Bas áskeriy prokuraturası

• Qazaqstan Respublikası Bas prokuraturasınıń Huqıqıy statistika hám arnawlı esapqa alıw komiteti

• Qazaqstan Respublikası Bas prokuraturası janındaǵı Huqıqtı qorǵaw shólkemleri akademiyası

• Mámleket kárxanası janındaǵı materiallıq-texnikalıqa támiynatı bólimi

• " Mámleket kárxanası qasındaǵı XOZU" GU

Departament sıylıqları

Qazaqstan Respublikası Prezidentiniń 2011 jıl 30 sentyabrdegi 155-sanlı "Mámleket nishanları hám olarǵa teńlestirilgen mekemelik hám basqa geraldika máseleleri haqqında" ǵi pármanına muwapıq, Qazaqstan Respublikası Prezidentine tikkeley boysınatuǵın hám esapta bolǵan ayırım mámleket shólkemleriniń sıylıqları, Qazaqstan Respublikası Konstituciyalıq Keńesi, huqıqtı qorǵaw keńseleri, sud, Qurallı Kúshler, basqa áskerler hám áskeriy strukturalar" Qazaqstan Respublikası Bas prokuraturasınıń mekemelik sıylıqları :

• medallar :

• " Prokuratura ardaǵi" (Prokuratura afaxriysi);

• " Minsiz Kyzmeti Ushin" ( benuqson xızmet ushın ) I, II, III dárejeler;

• " Xalıq aralıq abirayǵa iye bolǵan mámleketke qosqan úlesi ushin" (Xalıq aralıq sheriklikti rawajlandırıwǵa qosqan úlesi ushın ).

• Nıshanlar :

• " Prokuratura Úrmetti Qizmetkeri" (Prokuratura eń húrmetli jumısshısı );

• " Prokuratura Uzdigi" (Prokuratura Úlgisi) I, II dárejeler.

Rossiya Federaciyasainiń Sud hákimiyat

Sud hákimiyatı - bul mámleket hám puqaralar, puqaralardıń ózleri, yuridikalıq shaxslar ortasındaǵı social qarama-qarsılıqlardı nızamshılıq tiykarında sheshiw, sonıń menen birge nızamlardıń konstitutsiyaǵa muwapıqlıǵın baqlaw ushın háreket etiwshi mámleket hákimiyatınıń ǵarezsiz tarmaǵı . Geyde sud, mısalı; Evropa Birlespesi Ádillik sudı sıyaqlı, milletler araliq bolıwı múmkin. Ol húkimet bóliniw principine muwapıq bólinedi.

Konstituciyalıq belgiler

Rossiya Federatsiyasi Konstitusiyasına muwapıq - Rossiya, Rossiyada sud hákimiyati :

1. tek sud tárepinen ámelge asıriladı ;

2. nominal túrde tolıq ǵárezsizlikke iye;

3. konstituciyalıq, puqaralıq, basqarıw, jınayiy hám arbitrlıq sud jumısların júrgiziw processinde nızamlardı qóllaw arqalı ámelge asıriladı ;

4. Rossiya sud sistemasınıń birligi menen xarakterlenedi, bul tómendegiler menen támiyinlenedi:

• sud sisteması principlerıni Konstitutsiyada hám " Rossiya Federatsiyasi sud sisteması tuwrısında" Federal konstituciyalıq nızamda birlestiriw.

• barlıq sud tárepinen birden-bir, nızam menen belgilengen protsessual qaǵıydalarǵa ámel qılıw ;

• mámlekettiń pútkil aymaǵında nızamlı kúshke kirgen barlıq sud qararların orınlaw minnetlemesin tán alıw ;

• sud jumıslarınıń barlıq dárejelerinde sudyalar mártebesiniń birligin bekkemlew;

• sudyalardı federal byudjetten finanslıq támiynlew.

Sud hákimiyattiń funktsiyaları

• Ádalat

• Protsessual májbúrlew ilajların qóllawdıń nızamlılıǵı hám durisliǵi ústinen sud qadaǵalawı (qadaǵalaw )

• Huqıqıy normalardıń mazmuni

• Yuridikalıq áhmiyetke iye bolǵan faktlarni sertifikatlaw.

• Rossiya puqaralariniń konstituciyalıq hám basqa tarmaq yuridikalıq shaxsınıń shekleniwi

Musılman mámleketleri hám shtatlarındaǵı sud hákimiyat

• Bazi bir musılman mámleketlerinde sud hákimiyatı sháriyat nızamları tiykarında ámelge asıriladı.

Rossiya Federatsiyasi prokuraturasi shólkemleriniń sisteması hám dúzilisi

Rossiya Federatsiyasi prokuraturası oraylasqan halda dúzilgenligi hám iskerlik júrgizip atirǵanliǵi sebepli, mámleket aymaǵında barlıq prokuratura shólkemleri Rossiya Federatsiyasi Bas prokurorına baǵınıwı menen ulıwma sistemaǵa birlestirilgen. Rossiya Federatsiyasi Bas prokurori Rossiya Federatsiyasi Prezidentiniń usınısına qaray Rossiya Federatsiyasi Federal Jıynalısınıń Federatsiya Keńesi tárepinen lawazımǵa tayınlanadı hám lawazımınan azat etiledi. Birinshi orınbasar hám orınbasarlar tikkeley Rossiya Federatsiyasi Bas prokurorina boysınadı.

Rossiya Federatsiyasi Bas prokuraturasınıń strukturası tiykarǵı basqarmalar, basqarmalar hám bólimlerden ibarat (tiykarǵı basqarmalar hám basqarmalar quramında ). Buǵan tómendegiler kiredi:

• - federal nızamlardıń atqarılıwın qadaǵalawshı bas bólim;

• - transport hám bajıxanadaǵı nızamlardıń atqarılıwın baqlaw bólimi;

• - tergewdi qadaǵalawshi bas bólim;

• - sorastırıw jumısları hám operativ-qıdırıw iskerligi ústinen qadaǵalaw bólimi;

• - Federal qawipsizlik, milletler araliq munasábetler, ekstremizm hám terrorizmge qarsı gúres haqqindaǵı nızamlardıń atqarılıwın baqlaw bolıp esaplanadı

• - Korrupciyaǵa qarsı nızamshılıqtıń atqarılıwın baqlaw bólimi;

• - sud tárepinen jınayat jumısların kórip shıǵıwda qatnasıwdı támiyinlew boyınsha tiykarǵı bólim;

• - puqaralıq hám arbitrlıq dodalawlarında prokurorlarning qatnasıwın támiyinlew bólimi;

• - jınayiy húkimlerdiń atqarıliwiniń nızamlılıǵın baqlaw basqarması ;

• - xalıq aralıq sherikliktiń tiykarǵı bólimi, hám basqa bólimler.

Sonıń menen birge, oraylıq ofis sheńberinde Rossiya Federatsiyasi Bas prokuraturasınıń federal okruglarda keńseleri shólkemlestirilgen hám xızmet kórsetip atır. RF Prokuraturasınıń tómen dárejedegi shólkemlerinde, sonıń menen birge, prokuratura iskerliginiń tiykarǵı baǵdarları ushın juwapker bolǵan strukturalıq quram bólekleri yamasa óz aldina xızmetkerler ámeldegi.

Rossiya Federatsiyasi Bas prokuraturası Rossiya Federatsiyasi prokuratura shólkemleriniń pútkil sistemasına basshılıq etedi. Usınıń menen birge, prokuratura eki iri bólimge bólingen: aymaqlıq prokuratura hám qánigelestirilgen prokuratura.