Berdaq atindaĝi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

2- súwret. Kondensacion ızǵarlıq ólshegishtiǹ dúzılıw sxeması.
Sol sebepli bul ásbaplar boshka usıllardı qollap bolmaǵan jaǵdaylarda ǵana isletiledi.
Gigrometrik ızǵar ólshegishlerde bayqaǵısh element ólshenip atırǵan gaz menen gigrometrik teń salmaqlılıqta turıwı kerek. Texnikalıq ólshewler ámeliyatında gigrometrik ózgertkishlerdiǹ tómendegi túrleri tarqalǵan: elektrolitik, qızdırıwlı elektrolitik hám sorbstion. Elektrolitik gigrometrlerde ólshew ózgertkishinde elektrolitlı ızǵarǵa bayqaǵısh element boladı. Gazdıń ızǵarlıǵı ózgergende bul elementtegi ızǵar muǵdrı ózgeredi, nátiyjede elektrolittiǹ konstentratciyası hàmde tiyislishe onıń qarsılıǵı yamasa elektr ótkiziwsheǹligi ózgeredi. Elektrolit retinde, kóbinshe, litiy xlorid isletiledi. Elektrolitik gigrometrlerdiń ólshew sxemaları kópirli ólshew sxemalarınıń túrli variantlarınan ibarat boladı. Elektrolitik gigrometrlerdiń kemshiligine olardıń dárejeleniw xarakteristikalarınıń turǵın bolmaǵanlıǵı, sonıń menen birge, olardıń kórsetiwine temperaturanıń hám eritpe konstentratciyasınıǹ tásirin kirgiziw múmkin.
Qızdırıwlı elektrolitik ózgertkishler dúzilisi tàrepinen elektrolitik ózgertkishlerge jaqın. Biraq islew principi boyınsha parq etedi. Gaz ızǵarlıǵı ózgeriwi nátiyjesinde ózgertkish elektr ótkiziwsheǹligi ózgerip , onıń temperaturası da ózgeredi. Eger gazdıń ızǵarlıǵı artsa, ózgertkishtiǹ elektr ótkiziwsheǹligi da artıp, toktıǹ kóbeyiwine, ózgertkish temperaturasınıń kóteriliwine hám ózgertkishten ızǵardıǹ puwlanıwına alıp keledi. Bul bolsa óz gezeginde elektr ótkiziwsheǹligi, toktıǹ hám ózgertkish temperaturasınıń azayıwına alıp keledi.
Sonday qılıp, analiz qılınıp atırǵan gazdaǵı suw puwlarınıǹ parstial basımları menen elektrolittiǹ toyınǵan eritpesi ústindegi parstial basımlardıń teń salmaqlılıq jaǵdayına sáykes keletuǵın rejim avtomatikalıq tárizde saqlap turıladı. Bul teń salmaqlılıq jaǵdayına uyqas keliwshi temperatura bipop termometr menen ólshenedi. Qızdırıwlı elektrolitik gigrometrler salıstırǵanda ápiwayı hám isenimlidir. Olardıń xarakteristikası ámelde gazdıń shańıwına yamasa pataslanıwına, tezligine, basımına hám támiyinlew kernewine boglik emes.
Sorbstion gigrometrlerde sorbstion materiallar (keramika, mikrogovakli materiallar, alyuminiy oksidler hám boshkalar) fizikalıq ózgeshelikleriniń olardaǵı gaz ızǵarlıǵına baylanıslı bolǵan ızǵar muǵdarına qarab ózgeretuǵın ózgeriwinen paydalanıladı. Ádetde, ızǵar saqlamı ózgeriwi menen ólshew ózgertkishiniǹ yamasa elektr qarsılıǵı, yamasa sıǵımı, yamasa dielektrik ısıraplar tangensi yamasa bolmasa, qandayda bir boshka parametri ózgeredi. Ásbaptıń ólshew sxeması ólshew ózgertkishiniǹ shıǵıw signalı menen belgilenedi. Bul tipdaǵı ásbaplar individual dárejeleniw xarakteristikaları menen parq etedi, sol sebepli olardıń sanaatda keń qollanıwı sheklep qoyılǵan.