28-variant
1. Dáslepki buwını ashıq, tuyıq, qamaw buwınnan baslanǵan sózlerdi ajıratıp jazın.
Insan, baslıq, altaqta, kebirlik, kóshe, terek, ásker, mashina, sportshı, ótkerme, gazeta, biyǵárez, jaslıq, dawıslı, atama, gejirlik, mısal, atom, sózlik, ámeki, teoriya, watan, kitap, belgili, ilimpaz, sonlıqtan, fonema, baǵdarlaw, óndiris, sanaat, shólkem, sulıw, belgisiz, tazalıq.
Úlgı ashıq-kóshe… tuyıq-insan… qamaw-baslıq… .
2. Terminlerdi tarawlarǵa ajıratın.
Element, peyzaj, meridian, kvadrat, sinonim, fonema, grafema, belok, kislorod, stil, uyqas, affiks, shınlıq, sana, bólshek, zona, ekvator, buwın, ótkerme, roman, leksika.
2. Atlıqlardı morfologiyalıq tallaw.
Asan, Marat mektepte oqıydı. Studentler universitette bilim almaqta.
Úlgı Balalarım Taxtakópirden keldi.
1. Dáslepki forması (ataw) –balalar, Taxtakópir.
2. Mánisi boyınsha túri- ǵalabalıq, menshiklik.
3. San-kóplik, birlik
4. Seplik- ataw, shıǵıs
5. Tartım- I bet, joq
6. Betlik-
7. Jasalıw usılı- túbir, sóz qosılıw (qospa)
3. Gáptegi xızmeti-baslawısh, pısıqlawısh
4. Tekstti oqıp, ishinen anıqlawıshlardı tabın. Sorawların qoyın.
Aspannın kógildir nurınan úlken jumsaq usaq qar sıyaqlı duzlar erigende, qubladan aqırın ǵana jıllı samal esip tur. Úydin tóbesindegi súmeleklengen muzlıqlar erip, qaymaqlasıp, qatqan qardın muzlı dúmpeshiklerine saldır-saldır túsip atır.
5. Túsinik xat
29-variant
1. Berilgen sózlerdegi fonemalardın ózgeriwi arqalı sóz mánilerinin ózgeretuǵının dálillep beriń
a) fonemanın sanı ózgerse: ón, kón, kóniw, geji, gejir, gejirlik, sezgirlik, mal, al, jan,nan, paxta, taxta, júzim, júzlik, segiz, egiz.
b) fonemanın ózi ózgerse:
Gúlmen desen, ahıw-zar et kózlerdi,
Tilmen desen, dúr qılıp shash sózlerdi.
2. Frazeologizmlerdin mánilerin tabın.
1. Iyt ólgen jer-
2. Pıshıq murnı batpaytuǵın-
3. Túyeden postın taslaǵanday-
4. Tayaǵın iyt ǵayzaw-
5. Iyneni sabaqqa diziw-
6. Túyenin ústinen iyt qabıw-
3. Tekstke morfologiyalıq tallaw jasan. (Túbir hám qosımtanın túrleri)
Aral tenizi úlken tenizler menen tutaspay, materik ishinde jaylasqanlıǵı sebepli onı dúnya júzlik kartada kól dep ataydı. Kólemi jaǵınan da Aral-Kaspiy, Arqa Amerikadaǵı Verxniy hám Afrikadaǵı Viktoriyadan keyingi orında turatuǵın tórtinshi kól. Ol en jas kóllerden bolıp, pliocen dáwirinin aqırında jer qatlamının úyiliwi sebebinen payda bolǵan úlken oypatlıq. Onın ultanındaǵı boz topıraqlı qumlar samaldın tásirinde difiliyaciyaǵa ushırawının sebebinen bir jeri oy bir jeri tegisliklerden ibarat bolǵan Platondı esletedi.
4. Mısallardan pısıqlawıshlardı tawıp, mánilerin anıqlan.
Burın ıssı hám qurǵaq klimat jaǵdaylarında diyxanщılıq tek qoldan suwǵarıw tiykarında júrgiziliwi múmkin edi. Kóp jıllardan berli egin egilmegen bos jatırǵan jerge awıl adamlar azan menen keldi. «Áne hasıl jer dep usını aytsa bolar, taslaǵan tuqımın túwel kógeredi», - dep adamlar óz-ara ǵawırlasadı.
5. Sharwashılıqqa baylanıslı naqıl-maqallar
Do'stlaringiz bilan baham: |