Berdaq atinda

1-tapsırma. Teksttegi jay gáplerdi hám qospa gáplerdi anıqlań. Qospa gáp quramındaǵı jay gáplerdiń baylanısıw usılın anıqlań.

Dúysenbay belgilengen jumısların islep boldı da, birese jolǵa qaradı, birese telefon menen sóylesti. (K.M.) Erteń ya men kelemen, yamasa Dáryabaydıń ózi keledi. (K.M.) Qasımnıń júregi birden tolqınlanıp ketti. (K.M.) Bunnan keyin bir maydan buyıǵıp jattı da uzaq oylanıp ketti. (K.M.) Dáryabay kirip keliwi menen palatada ǵawırlı baslandı. (K.M.)

2-tapsırma. Mısallardan dánekerli hám dánekersiz dizbekli qospa gáplerdi anıqlań. Dizbekli qospa gáptiń qaysı túri ekenligin túsindiriń.

Usı waqıtta esik qıya ashıldı da palataǵa Nurjan kirip keldi. (K.M.) Allanazardıń tawıp kelgen jańalıǵı sol~ keshe keshte televizorda bir ózbek dramaturginiń pesasın beripti. (K.M.) Qanshama baylıqlar bar edi, bári joq bolıp ketti. Birese júregi shanshıydı, birese kewli aynıp ózin biytaqat sezedi. (K.M.) Birew bildi, al birew bilmedi. Sonnan keyin esik jabıldı hám ekewi tas soqpaq arqalı aldıǵa júrip ketti. (K.M.) olardıń kópshiligi aqkókirek, biraq ayırım sumlıqlıları da bar edi. (K.M.)

Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. 
   Qospa gáptiń jay gápten ózgesheligi?
   
2. 
   Qospa gáptegi jay gáplerdi qanday grammatikalıq qurallar baylanıstıradı?
   
3. 
   Qospa gáp dúzilisine qaray qanday bolıp bólinedi?
   
4. 
   Dizbekli qospa gáptiń quramındaǵı jay gápler neshe túrli usıl menen baylanısadı?
   

Ádebiyatlar

1. 
   Баскаков Н.А. Словосочетания в каракалпакском языке. // «Исследования по сравнителной грамматике тюркских языков», III. Синтаксис. М., 1961.
   
2. 
   Da’wletov A., Da’wletov M., Qudaybergenov M. Ha’zirgi qaraqalpaq a’debiy tili. Sintaksis. No’kis, 2009.
   
3. 
   Умаров А. Сопоставительная грамматика руского и каракалпакского языков. Нукус, 1992.
   
4. 
   Kollektiv. Házirgi qaraqalpaq tili. Sintaksis. Nókis, 1996.