Belarussiya davlatiga iqtisodiy-geografik tavsif

O‘ZBEKISTONRESPUBLIKASI
OLIYVA O‘RTAMAXSUSTA‘LIMVAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI TABIIYFANLAR FAKULTETI GEOGRAFIYA TA‘LIM YO‘NALISHI 3-KURS G119-GURUH TALABASI- OMONOV MUHAMMADNING
JAHON GEOGRAFIYASI FANIDAN
“BELARUSSIYA DAVLATIGA IQTISODIY-GEOGRAFIK TAVSIF”
MAVZUSIDA TAYYORLAGAN
KURS ISHI


Topshirdi:_________________________________
Qabul qildi:_________________________________

MAVZU: Shimoliy Muz okeani va uning dengizlariga tavsif
KIRISH
1. Shimoliy Muz okeanining tabiiy-geografik joylashuvi
1.1 Shimoliy Muz okeanini tadqiq qilish tarixi
2. Shimoliy Muz okeanining degizlariga tavsif
2.1 Okeanning Hayvonot olami
2.2 Shimoliy Muz okeanining iqlimi va gidrologik sharoiti


XULOSA
ILOVALAR
FOYDALANILGAN ILOVALAR
KIRISH
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 20 iyul kuni Toshkent shahrida amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning borishi, avval belgilangan vazifalar ijrosi bilan tanishdi. Davlatimiz rahbari dastlab Mirzo Ulug‘bek shaharchasida joylashgan O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining Yadro fizikasi institutida bo‘ldi. Shiddat bilan o‘zgarayotgan bugungi zamon har qanday mamlakat oldiga neft, gaz, ko‘mir kabi qayta tiklanmaydigan energiya manbalarini tejash, resurslarning muqobilidan foydalangan holda iqtisodiyot tarmoqlari va aholi ehtiyojlarini ta’minlash talabini qo‘ymoqda. Yurtimizda energetika sohasini izchil texnologik modernizatsiya qilish va samaradorligini oshirish maqsadida Rossiyaning “Rosatom” davlat korporatsiyasi bilan hamkorlikda atom energetikasini barpo etishga kirishildi. Davlatimiz rahbarining kuni kecha e’lon qilingan “O‘zbekiston Respublikasida atom energetikasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni energiya hosil qiluvchi quvvatlarni ko‘paytirish hisobiga aholi va iqtisodiyot tarmoqlarini energiya bilan barqaror ta’minlash, energetika sektorini diversifikatsiya qilish, atom energiyasidan tinchlik maqsadlarida foydalanish va ushbu yo‘nalishlarga ilg‘or innovatsion texnologiyalarni joriy etish maqsadlarini ko‘zda tutadi. Ushbu yo‘nalishdagi davlat siyosati va atom energetikasi sohasidagi loyihalarni amalga oshirish uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida Atom energetikasini rivojlantirish agentligi tashkil etildi. O‘zbekiston AES uchun asosiy xomashyo bo‘lgan uran zaxirasi bo‘yicha dunyoda yettinchi o‘rinda turadi. Bu zaxiradan unumli foydalanish uchun mavjud ilmiy-tadqiqot bazasini takomillashtirish, zamonaviy bilimlarni puxta o‘zlashtirgan mutaxassislar tayyorlash talab etiladi. Shu bois O‘zFA Yadro fizikasi instituti bazasida Moskva muhandislik-fizika instituti filialini ochish rejalashtirilmoqda. Prezidentimizning 2017 yil 17 fevraldagi qarori bilan yangidan tashkil etilgan Yadro fizikasi institutida 10 megavattlik ilmiy-tadqiqot yadro reaktori ishlab turibdi. O‘nlab radioizotoplar ishlab chiqarilib, tibbiyot muassasalarida qo‘llanilmoqda, 12 mamlakatga eksport qilinmoqda. Davlatimiz rahbari institut hududida tashkil etiladigan Moskva muhandislik-fizika instituti filiali loyihasi bilan tanishdi. Filial joylashadigan kampus o‘quv binosi, talabalar uchun turar joy, o‘qituvchilar uchun mehmonxona, oshxona, sport maydoni, dam olish maskanlarini o‘z ichiga oladi. Yashash manzilidan o‘quv korpusiga keladigan 600 metrlik yo‘l bo‘ylab yashil xiyobon yaratiladi. Filial eng zamonaviy jihozlar, yuqori texnologik uskunalar bilan ta’minlanadi. Bu institut mamlakatimizda barpo etiladigan atom elektrostansiyasiga hamohang bo‘lishi kerak, – dedi Prezidentimiz. – Kelgusida Mirzo Ulug‘bek shaharchasidagi eski madaniyat saroyi va uning atrofi zamonaviy qiyofaga kiradi. Olimlarning mehnat qilishi, ilm-fanni rivojlantirish uchun xalqaro standartlarga mos sharoitlar yaratiladi. Prezidentimiz ushbu shaharcha olimlar maskani bo‘lishi kerakligini, yaqin vaqtlarda bu yerga boshqa ilmiy-tadqiqot institutlari ko‘chirilishini ta’kidladi. Shu maqsadda shaharchaning Bosh rejasini ishlab chiqish bo‘yicha topshiriq berdi. Shaharcha hududini kengaytirib, institutlar uchun binolar, ko‘p qavatli uylar, matematika va fizika fanlariga ixtisoslashgan maktab, bolalar bog‘chasi qurish, shahar markazi bilan transport qatnovini yaxshilash, yer usti metrosi harakatini yo‘lga qo‘yish zarurligini ta’kidladi.
Shavkat Mirziyoyev Yadro fizikasi instituti zalida Fanlar akademiyasi va ilmiy-tadqiqot institutlari vakillari, akademiklar, olimlar, yosh tadqiqotchilar bilan uchrashuv o‘tkazdi. Mamlakatimizda ilm-fanni rivojlantirish maqsadida olimlar bilan uchrashuvlar o‘tkazish an’anaga aylandi. Davlatimiz rahbari joriy yil 6 aprel kuni Fanlar akademiyasi O‘simlik moddalari kimyosi institutida oliy ta’lim va O‘zFA ilmiy-tadqiqot institutlari rahbarlari bilan uchrashuvda fan bilan ishlab chiqarish o‘rtasidagi integratsiyani mustahkamlash bo‘yicha zarur topshiriqlar bergan edi. Muloqot chog‘ida bu boradagi vazifalar ijrosi haqida so‘z bordi. Ilm-fanga yurtimizda katta e’tibor qaratilayotgani, keyingi bir yilda sohaga doir 11 farmon va qaror qabul qilingani qayd etildi. Lekin shuncha sa’y-harakatlarga qaramay, ilmiy izlanishlar yetarlicha qo‘llab-quvvatlanmayotgani tanqid qilindi.
– Ilm-fanda xalqimiz manfaatiga xizmat qiladigan o‘z yo‘limizni topmasak, ertaga yoshlarimiz bizni kechirmaydi. Iqtisodiyotimiz qachon barqaror bo‘ladi? Fanni rivojlantirsak. Ilm o‘z-o‘zidan bo‘lmaydi, unga mashaqqatli mehnat, davlat miqyosida e’tibor kerak, – dedi Shavkat Mirziyoyev. tirbandlikni kamaytiradi. Shuning uchun qurilishni imkon qadar tezroq yakunlashimiz kerak. Shimoliy Muz okeani Yerdagi barcha okeanlarning eng kichigidir. O'ziga xos tarzda, u g'ayrioddiy, chunki u Arktika doirasi yaqinida muz taqsimoti hududida joylashgan. Garchi bir vaqtning o'zida, bu bugungi kunga qadar kam o'rganilgan.
Faqat hozir, inson mahorati rivojlanishining hozirgi bosqichida, to'g'ridan-to'g'ri ushbu okeanga tobora ko'proq ahamiyat berilmoqda. Texnologik taraqqiyot tufayli sayyoramiz aholisi eng so'nggi kengliklarda okean tubini o'rganish imkoniyatini kashf etdi, aslida, yaqinda sodir bo'lgan vaqtdan ancha oldin bu haqiqatga to'g'ri kelmaydigan deb hisoblangan. Ko'pgina olimlarning fikrini inobatga olgan holda, hozirgi vaqtda chuqur dengizni burg'ulash texnologiyasi Yerda mavjud bo'lishi eng qiyin narsadir. Bir kilometr suv ostida burg'ulash bilan solishtirganda, Janubiy Amerika kosmonavtlarining Oyga qo'nishi - maktabgacha ta'lim muassasasi. Muzqaymoq bazasida platforma qurilishi, umuman olganda, tubsizlikni rivojlantirishda yangi qadamdir.
Oxirgi bir oy ichida Arktika mintaqasiga mansub kuchlarning faolligi tez sur'atlar bilan o'sdi. Ularning boshliqlari Arktika va asosiy Shimoliy Muz okeanining materik tokchalari va tizmalarining haqiqiy muhim ulushlari ushbu mamlakatlarga tegishli bo'lishi kerakligini isbotlashga tayyor. Gap Rossiya Federatsiyasi, AQSh, Daniya, Norvegiya, Kanada haqida bormoqda. Bu istisno qilinmasa, aslida bu ro'yxat boshqa nomzodlar bilan to'ldiriladi. Yuqorida aytib o'tilgan barcha kuchlar Shimoliy Muz okeani bilan o'ziga xos geografik aloqaga ega, chunki ular ushbu okeanning suvlariga boradigan qirg'oq qismlariga ega. Shunga qaramay, Daniyaning o'zi sayyoramizning Shimoliy qutbidan juda uzoq masofada joylashgan. Boshqa masalalarda Grenlandiya unga tegishli. Shunday qilib, Daniya Qirolligi hali ham qutbli dengiz shelfining keng hududlarini rejalashtirish qobiliyatiga ega. Arktika boyliklari uchun kurash vaqt o'tishi bilan qiziydi.
Olimlarning hisob-kitoblariga ko'ra, sayyoramizning okean zonasidagi eng katta neft zaxiralari 180 mlrd. tonnani tashkil etadi. Shu bilan birga, ularning 37% Shimoliy Muz okeanining Osiyo qismida, 30% ichida esa Shimoliy Amerika qutblari orasida joylashgan.Shu sababli Janubiy Amerika mutaxassislari XXI asrda Shimoliy Muz okeani sayyorada yanada jiddiy neft va gaz hodisalari sodir bo‘ladigan “qaynoq nuqtalardan” biriga aylanishga tayyor, deb hisoblaydilarTadqiqotning vazifasi va vazifalari muammoning dolzarbligi va ilmiy rivojlanish darajasidan kelib chiqadi.
Kurs ishining maqsadi Shimoliy Muz okeani suvlarining hozirgi davrda ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik holatini aniqlash, uning rivojlanishidagi asosiy ekologik va ijtimoiy muammolarni aniqlash, Arktikaning ijtimoiy-iqtisodiy qiymatini aniqlashdan iborat. Okean va hududni moliyaviy rivojlantirish imkoniyatlari.
Ushbu maqsadga erishish uchun tadqiqot davomida quyidagi vazifalar qo'yildi:
- Shimoliy Muz okeanining geografik joylashuviga qisqacha tavsif berish;
- uning tadqiqot va ishlanmalari chegaralarini o'rganish;
- Shimoliy Muz okeanining hozirgi ijtimoiy-moliyaviy ahamiyatini aniqlash;
- Shimoliy Muz okeanidagi ekologik vaziyatni hisoblash;
- olingan ma'lumotlar asosida okeanning kelajakdagi asosiy ekologik muammolarini qurish va ularni hal qilish yo'llarini kvalifikatsiya qilish.