Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

alkabölük
wariantyndan ugur alyp, bu etnonimiň 
alka
we 
bölük
diýen 
iki sözden durýanlygyny aýtmakçydyrys. Onuň 
bölek
sözi “bölek”, 
“topar” (ýagny “urug, tire”) manyda bolsa gerek, ýöne wagtyň geçmegi 
bilen 
bölük
sözüniň 
öýli (ewli)
sözi bilen ornuny çalyşmagy iňkise 

---

41
goýýar. Bu ýagdaýy 
garabölük—garaöýli
diýen türkmen etnoniminde 
hem synlamak mümkin. Alkabölük etnonimiň birinji sözüni alka, alkyr, 
alkyn ýaly sözler bilen birlikde bir kökden dörän hasaplasak, onda alka 
sözi hem “ýygyn”, “topar” ýa-da “galyndy” (“göçmän galanlar”) ýaly 
manylarda ýüze çykandyr diýip hasaplamak mümkin. Deňeşdirmek 
üçin, çagataý türkleriniň alkyn sözüni “ýygyn” manyda ulanandygyny, 
türkmen şiwelerinde alkyndy sözüniň “galyndy” (“sabyn”) manyda duş 
gelýändigini şu ýerde ýatlap geçeliň. Eger bu söz etnonimiň düzüminde 
ilki 
alka
däl-de, 
ala
görnüşinde ulanylan bolsa, onda onuň gadymy türki 
(karaim, kaşgar, kuman) dillerindäki 
alaý
sözüniň gysgalan görnüşidigini 
çaklamak mümkin. Bu dillerde alaý sözi “ýygyn”, “topar” (has dogrusy, 
“urug”, “tier”) manysynda ulanylypdyr. Eger şu çaklamamyz dogry 
bolsa, onda alabölük diýen etnonimiň iki sözi-de şol bir manyny, ýagny 
“topary”, “urugy” aňladýar.
ALAÝONTLY, ALAT
Häzirki Türkmenistanyň territoriýasynda ýaşaýan türkmen taýpa-
tireleriň düzüminde bu etnonimler duş gelmeýärler. Muňa seretmezden, 
alaýontly we alaý diýen taýpa atlary iňňän gadymy türki, şol sanda 
türkmen etnonimleriniň biridir, çünki ol baryp gadymy türki we hytaý 
ýazuw ýadygärliklerinde köp agzalýar. Gadymy türki dillerde 
ýund
sözi 
“ýylky, at” diýen manyda ulanylypdyr. Hatda Mahmyt Kaşgary ýylky 
ýylyny-da