Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

gök
sözüniň yzyna goşulan 
goşulmalar barada gürrüň edeliň: 
gökje
sözüniň 
–je
goşulmasy 
kiçeltmekligi bildirýär: 
“kiçi gökler”
, “göklerden bölünen kiçi topar”. 
Gökli
, 
gökçi
etnonimlerindäki 
–çi
we 
–li
şol bir manyny aňladyp, şol 
ady göterýänleriň
gök
taýpasyna degişlidigini aňladýar. 
Gögem, gögeç, 
gögüş
sözleriniň yzyndaky goşulmalar bolsa köplügi, jemi bildirýärler.
GÖKLEŇ
Beýik Magtymgulyny ile beren gökleňler uly türkmen taýpasy 
hökmünde XVII—XVIII asyrlarda taryhyň sahnasyna çykan bolsalar 
gerek, çünki şondan öň ýazylan işlerde, hatda Abylgazynyň “Türkmenleriň 
şejeresi” diýen kitabynda-da gökleň diýen at duş gelmeýär. Köp bölegi 
Eýrandaky Türkmensährada galan gökleňleriň etnik adynyň XI asyrda 
Syrderýa boýlaryndan Balkan etrabyna göçüp gelen gök diýen türkmen 
taýpasy bilen baglanyşyklydygyna şek bolup bilmez. XI asyrdan soň 
Balkan töweregine sygmadyk türkmen taýpalary, şol sanda gökler Etrek, 
Gürgen etraplarynda mesgen tutýarlar. Bu gökleriň etnik adynyň yzyna –
leň goşulmasy hem hut şu ýerde goşulýar. Pars dilinde leng (leň) sözüniň 
agsak manysyny aňladýandygyndan ugur alyp, halk rowaýatlary gökleň 
diýen ady Etregiň bendini hile bilen ýykmagy we ili suw bilen üpjün 
etmegi başaran gök we agsak batyr ýigit bilen baglanyşdyrýarlar. Käbir 
rowaýatlarda şol ýigidiň özi agsak edilip görkezilýär.
Gökleň
sözüniň manysy barada ýörite makala ýazan F.S. Faseýew 
bu ady 
gök öleň
sözlerine syrykdyrýar (“gök öleňliklerde ýaşaýanlar”). 
Emma rowaýatlaryň we Faseýewiň düşündirişiniň hakykat bilen 
dahyly ýok, çünki 
leng (leň)
sözi Demirgazyk Eýrandaky tire-taýpa 
atlarynda duş gelýän sözdür. Ynha, şu etrapda ýaşaýan