Ba’zi Osiyo mamlakatlarida yetishtirilgan achchiq bodom o’simligi quruq mevasi tarkibidan aflatoksinlar miqdorini yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi metodi yordamida tahlil qilish

Ba’zi Osiyo mamlakatlarida yetishtirilgan achchiq bodom o’simligi quruq mevasi tarkibidan aflatoksinlar miqdorini yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi metodi yordamida tahlil qilish

Tojiqulov A.A., Qo’shiyev H.H., Djuraev T.A., Bekpo’latov H.O

Guliston davlat universiteti “Eksperimental biologiya” Labaratoriyasi

[e-mail]

Anotatsiya

Aholi sonining haddan ziyod ortishi qishloq xo’jaligida yetishtirilgan mahsulotlar tanqisligiga olib kelmoqda. Shu sababli o’simliklardan yuqori hosil olish va zararkunanda hashoratlardan himoya qilishda kimyoviy moddalardan keng foydalanilmoqda. Buning natijasida o’simlik mevalari va urug’larida zararli moddalar miqdori ortib bormoqda. Shu zararli moddalar qatorida toksinlar ham katta ahamiyatga ega.

Tabiiy toksinlar turli xil o'simliklarda mavjud. Bu o'simliklar odatda oziq-ovqat sifatida iste'mol qilinadi. Ushbu toksik moddalar qachon sezilarli miqdordan ortiq bo’lsa yoki ular tegishli ravishda qayta ishlanmagan bo'lsa, oziq-ovqat mahsulotlarining zaharlanishiga, ortib ketadigan miqdori inson salomatligi uchun potentsial, zararli bo'lishi mumkin. O’zbekiston Respublikasida ham katta ishlar amalga oshirilmoqda. Shu jumladan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti SH. Mirziyoyevning 10.11.2020 sanadagi 4887 raqamli qarorida ham oziq – ovqat xavfsizligiga kata e’tibor berilish kerakligi ta’kidlangan. Ushbu tadqiqot oziq-ovqat mahsulotlarining oziq-ovqat xavfsizligini taminlash maqsadida Guliston davlat universiteti Eksperimental biologiya laboratoriyasi tomonidan o'tkazildi. Bizning tadqiqotlar ba’zi Osiyo mamlakatlarida iste’mol qilinadigan bodom mevalarining zaharlanishini va zararlanish darajasini o’rganishga qaratilgan. Namunalar tarkibidagi aflatoksin B₁, B₂, G₁ va G₂ miqdori yuqori samarali suyuqlik xromatografiya (YSSX) bilan aniqlandi va tahlil qilindi.