Batafsil bayon etilgan


Nisanu 30.                                    7. Tashritu 30



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/189
Sana30.12.2021
Hajmi1,65 Mb.
#98205
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   189
Bog'liq
xronologiya va metorologiy

1. Nisanu 30.                                    7. Tashritu 30. 
2. Ayru 29.                                       8. Araxsamna 29. 
3. Sivanu 30.                                    9. Kislivu 30. 
4. Duuzu 29.                                    10. Tebetu 29. 
5. Abu 30.                                        11. Shabatu 30. 
6. Ululu 29.                                      12. Addaru 29. 
Oy  nomlari  bobilliklarning  turmush  tarzi  bilan  bog'liq  edi.  «Nisanu»  -  harakat  qilmoq, 
qadam tashlamoq, «Ayru» - yorqin, yorug', «Abu» - adovat, «Tashritu» - boshlanish, «Tebetu» - 
loyqa,  «Shabatu»  -  vayronagarchilik  (yomg'ir  natijasida),  «Addaru»  -  bulutli  degan  ma'nolarni 
bildirgan.  Bobilliklar  kalendardagi  «baxtli»  va  «baxtsiz»  kun  tushunchasiga  katta  e'tibor 
berishgan.  Ularda  dastlab  besh,  so'ngra  yetti  kunlik  haftalar  bo'lgan.  Besh  kunlik  hafta 
«xamushtu» deb atalgan. 
Bobilliklar  yarim  kechasini  kunning  boshlanishi  hisoblaganlar.  Shuning  uchun  Quyosh 
botgandan  so'ng  yangi  Oy  ko'rinishi  bilan  oyning  birinchi  kuni  boshlangan.  Musulmon  va 
yahudiylarning ham kalendarlarida shu tamoilga amal qilingan. 
Bobilda  Xammurapi  hukmronligi  davrida  Oy  kalendaridan  oy-quyosh  kalendariga  o'tildi. 
Ular  aniq  hisob-kitoblarsiz  qo'shimcha  oylarni  joriy  qildi
30
.  Ular  ikkinchi  ululu  oyini  qo'shadi. 
Bobilda bu usul eramizdan avvalgi VI asrgacha qo'llanilgan. Bobilda eramizdan avvalgi VI asrga 
kelib  Kleostat  siklidan  «oktaeterida»dan  foydalangan.  Unda  sakkiz  yilda  uchta  ikkinchi, 
beshinchi,  sakkizinchi  yillarda  embolistik  oylar  joriy  etiladi.  Eramizdan  avvalgi  IV  asrga  kelib 
Kleostat siklining o'rnini Meton sikli egallaydi.  Unda har 19  yilda 7 ta (3, 6, 8, 11, 14, 17, 19-
yillar)  embolistik  oy  joriy  qilinadi.  Bobilda  Oy-quyosh  yili  22-mart-20-aprel  oralig'ida 
boshlangan. Mazkur Bobil kalendari keng tarqalgan. Uni eramizdan avvalgi XII asrda Ossuriya, 
keyinroq, Ahamoniylar, Salavkiylar, Parfiyaliklar qabul qilganlar. 
Qadimda  Bobilda  astronomiya  fani  taraqqiy  etgan.  Oy  jismlari  harakatini  kuzatish 
maqsadida  minoralar  (zikkuratlar)  bunyod  etildi.  Eramizdan  avvalgi  700-yillarda  Bobilda 
astronomiya  fanidan  «Mulapin»  deb  nomlangan  darslik  yaratiladi.  Bobilda  dastlabki  vaqtlar 
eradan  foydalanalmagan.  Voqealar  podsholarning  hukmronligi  davriga  qarab  hisoblangani  bois 
noqulayliklar tug'dirgan. Bobilda qabul  qilingan  dastlabki  eng qadimgi  era sifatida  Nabonassar 
erasini  (er.avv.  747-743  yillarda  hukmronlik  qilgan)  aytishimiz  mumkin.  Nabonassar 
ajdodlaridan  qolgan  butun  yodgorliklarni  buzishga  farmon  berib,  yangi  erani  boshlaydi  (bu 
Yulian  kalendari  bo'yicha  er.avv.  747-уil  26-fevralga  to'g'ri  keladi).  Nabonassar  erasi  bir  qator 
davlatlarda qo'llanilib kelingan 
                                                 
30
  Xammurapi  farmonlaridan  birida  «Kalendar  yilimiz  orqada  qolib  ketmoqda.  Shuning  uchun 
keyingi oy ham eluli (ikkinchi ululi) oyi hisoblansin. Tishritu oyi bir oy keyinga surilsin», - deb 
buyruq beradi.
 
 



Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish