Баҳром ирзаев туркистон жадидларининг

Хумсонлиқ 
Туркистон. 1923 йил 27 январь.
“Четда ўқувчи талабаларимизга кўмак ишлари”
Элимизда кундан-кунга маданий ҳаёт томонига 
жиддий интилиш, олий мақсадга қараб қанот қоқиш 
кўринмоқдадир. 200–300 йиллаб муздек қотиб қолган 
элимизнинг ўзгариш қуёши таъсири билан қўзғала бо-
шлаганига энди 5 йил тўладир.
Бу 5 йил ичида маданий ҳаётга қараб жилишимиз 
жуда аҳамиятсиз кўринсада ҳақиқатан ҳафта сайин, 
кун сайин тошбақа қадам билан кўпгина масофа юр-
ганимизни ҳеч ким яшира олмайдир. Бу жилишимиз-
нинг табиий қадам билан жилиш тусига киришига 
имонимиз комилдир.
Мана илмий ўзгаришимизнинг 5 йил бўлган тепа-
миздаги 23 йилда Руссиянинг муҳим шаҳарларидаги 
юқори ва ўрта мактабларида Озарбойжоннинг марка-
зий шаҳри бўлган Боку шаҳрида, ҳатто, Германиянинг 
Берлин шаҳрида ўқуб ётқон анчагина ўқувчиларимиз 
борлигини кўрамиз.
Кундан кунга элимизнинг “Бўлса бўлар, бўлмаса 
ғовлаб кетар” янглиш тушунчаси йўқола борганини 
кўрамиз.
Элимизнинг дейишдан мақсад, бу ерда афсуским 
омма эмасдир. Ҳали бутун омма тузилган равишда 
билим сари оқилғони йўқ. Бу кунда тараққиёт йўлига 
қадам босган бир қисм ёшлар экан. Бу йўлда халқи-
мизнинг баққоли, қассоби, аъён ва ашрофига қадар 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

46
тортиш керак. Ана ўшал вақтда ўзбек миллатида мада-
ниятга томон ялпи оқим бошланадир.
Бу йўлда ҳар бир тушунган киши тиришмоғи ва 
чолишмоғи лозимдир.
Биз ёшлардан ўтказган майда чуйда тажрибаларга 
кўра, ҳаммани шу муқаддас ипга боғлашга имкон бор-
лигига ишона бошладик.
Сўнгги вақтларда бутун ўлка сатхида халқнинг ма-
ориф масаласини қаерга бошлагани Германия, Озар-
бойжон, Россия шаҳарларидаги ўқувчиларимизни таъ-
мин қилиш ва уларга ҳар бир йўл билан кўмак бериш 
тўғрисида ҳар жойда мажлислар қурилиб музокаралар, 
фикр олишувлар бўлиб тургани ва ҳам амалий йўсун-
да кўмаклар тўпланиб ётганини эшитиб ва кўриб тур-
моқдамиз.
Бундан кейин ой, ҳафта, ҳатто, кун сайин четда 
ўқувчи талабаларимизга кўмак юбориб туришимизга 
ишонамиз. Берлин ва Озарбойжонда ўқувчи талабала-
римиз учун муҳим кўмак берилиб тургани ва Руссия 
қурултойига борганда Эски шаҳар Ижроқўмининг ра-
иси ўртоқ Миржамолов ва бошқалар томонидан Мо-
сковдаги талабаларимизнинг ҳоллари текширилиб 
чиқилди. Кўмаклар бериш учун ваъдалар берилиши, 
четда ўқувчиларга кўмак комиссиялари тузилиб ишга 
киришгани юқоридаги умидимизнинг бўш умид эмас-
лигини очиқ кўрсатадир.
Бундан кейин матбуотимиз ҳам четда ўқувчила-
ри-мизни доимий суратда қайғуриб туришига ва мат-
буот бетларида берилган кўмаклар ва бу йўлда ишлан-
ган ишлар тўғрисида мукаммал ҳисоботлар, берилиб 
турилишига аминмиз.
Эй, келгуси учун қайғурғуси жигарпораларимиз! 
Ўқушни давом эттирингиз! Сизнинг кўмагингизга эли-
миз белини маҳкам боғлагандир.