Barcha dasturlash tillari kabi Python dasturlash tili ham rivojlanib, zamonga va talabga qarab ishlab chiqaruvchilar tomonidan o’zgarishlar kiritib borilmoqda

MODULLAR
Yuqorida aytib o‘tilganidek, standart funksiyalardan bevosita foydalanish mumkin. Ya’ni ularni yuklash uchun qo‘shimcha amallar talab qilinmaydi. Python tilida juda ko‘plab funksiyalar bo‘lib, ulardan foydalanish darajasiga qarab turli hil sohalarda ishlatilishi mumkin. Dasturlash tili uchun yaratilgan barcha funksiyalarni standart fuksiyalar kabi ochiq holda dasturlash tiliga yuklab qo‘yish mumkin, lekin maqsadga muvofiq emas. Shuning uchun dasturlash tillarida mazmun jihatidan o’xshash funksiyalar alohida guruhlarga modullarga ajratilgan.
Har bir modul ma’lum sohaga tegishli bo‘lgan bir qator funksiyalar va sinflardan tashkil topgan. Masalan, math modulida matematik funksiyalarni, random moduli tasodifiy sonlar bilan ishlashni, sys moduli sistema o‘zgaruvchilaridan foydalanishni, datetime kun va vaqtlar bilan ishlovchi sinflarni o‘zlarida mujassamlashtirgan.
O‘z navbatida modullar ham Python tilida juda ko‘pni tashkil qiladi. Modullarning bir qismi dasturlash tilining standart kutubxoasiga birlashtirilgan. Python tilining standart kutubxonasi tilni o‘rnatuvchi paketida joylashtirilgan, ya’ni dasturlash tili o‘rnatilgan shu kutubxona ham birgalikda o‘rnatiladi. Bulardan tashqari Python tili uchun mo‘ljallangan tashqi kutubxonalar ham mavjud bo‘lib ular alohida yuklab olinadi va qo‘shimcha o‘rnatiladi.
Modullarni ishga tushirish uchun ular tezkor xotiraga yuklanadi, ya’ni import qilinadi. Modul import qilinganda interpretator dasturlash tilining qo‘shimcha funksiyalardan foydalanishga ruxsat beradi. Python tilida modullarni import qilish import buyrug‘i yordamida amalga oshiriladi. Import qilishning bir necha xil usuli mavjud. Avvalo math moduli bilan ishlashni ko‘rib o‘taylik.
1. math moduli
Python dasturlash tilida bir qator kutubxonalar (modullar) bo’lib, ulardan foydalanish uchun import qilish, ya’ni yuklab olish zarur bo’ladi. Modulni yuklashning birinchi usuli import so’zidan so’ng modul nomini yozish bilan amalga oshiriladi.
Dasturlashda ko’p ishlatiladigan matematik funksiyalar, shuningdek, haqiqiy sonlar ustida amallar math modulida jamlangan bo’lib, ushbu modulni yuklashda >>>import math buyrug’idan foydalaniladi. Shundan so’ng modulda jamlangan funksiyalardan foydalanishga ruxsat beriladi, aks holda xatoli chiqariladi.
Moduldan funksiyani yuklash (chaqirish) uchun avval modul nomi, so’ngra nuqta belgisi, so’ngra funksiya nomi yoziladi. Undan keyin zarur bo’lsa argument qiymatlari kiritiladi.
Masalan, haqiqiy sonni unga yuqoridan eng yaqin bo’lgan butun songacha yaxlitlash uchun cell funksiyasidan foydalaniladi. Ushbu funksiyadan foydalanishda math kutubxonasidan aynan cell funksiyasi foydalanilayotganligi ko’rsatib o’tiladi va math.ceil(x)ko’rinishida yoziladi. Argument x o’rnida ixtiyoriy son, o’zgaruvchi yoki ifoda bo’lishi mumkin.
>>> import math
>>> x = math.ceil(4.2)
>>> y = math.ceil(4.8)
>>> print (x)
>>> print (y)
Natija:
5
5

Madullarni impot qilishning ikkinchi usuli from xizmatchi so’zi yordamida amalga oshiriladi. Bu holda modulning barch funksiyalari emas, balki ayrim funksiyalari yuklanadi. Masalan,

>>> from math import sqrt, cell
bu holda modulning sqrt va cell funksiyalari yuklanishini bildiradi.
Har doim modul nomini yozmaslik uchun math kutubxonasi (moduli)ning funksiyalaridan foydalanishda modul nomini quyidagicha yozish mumkin:
>>> from math import ceil
>>> x = 27/5
>>> y = ceil (x)
>>>print (y)
Natija:
6
Madullarni impot qilishning uchunchi usuli moduldagi barcha funksiyalarni yuklashdir. Bu holda “*” belgisidan foydalaniladi:
from math import *
x = 27/5
y = ceil (x)
print (y)
Natija:
6
Ayrim funksiyalar bilan tanishib chiqamiz.