Баѐнномаси билан маъқулланган ва нашрга тавсия этилган

Ўқитишнинг ахборот- ривожлантирувчи усуллари. Ўқитишнинг 

---

105 
 
ахборот-ривожлантирувчи усуллари ѐрдамида таълим олувчилар тайѐр 
ҳолдаги ўқув материалларини ўзлаштирадилар. Улар таълим берувчи 
(маъруза, ҳикоя, тушунтириш, суҳбат) ѐки диктор (ўқув кинофильми, 
электрон мультимедия материаллари, электрон ўқув қўлланмалар) баѐнини 
тинглайдилар ѐки ўқитиш дастури асосида мустақил билим оладилар, ўқув 
қўлланмаларидаги ўқув материалларини ўрганадилар. 
Ўқитишнинг муаммоли - изланиш усуллари. Бу усулларнинг ўзига 
хос жиҳати шундан иборатки, бунда таълим олувчилар олдига масала 
(муаммо) қўйилади. Улар бу масалаларни мустақил ҳал қилади. Бунинг учун 
эса, улар янги билимлар излайди, кашфиѐтлар қилади, назарий хулосаларини 
шакллантиради. Масалан, "Нима учун" усулида заргарлик тўгарагидан 
"Заргарликда фойдаланиладиган иш қуроллари" ҳақидаги мавзуда эговлар 
турларини ўрганишни қуйидагича режалаштириб олиш ва слайдлар асосида 
машғулотни ташкил этишни мисол тариқасида келтириш мумкин. 
 
2.Техник ижодкорлик таълимини ташкил этиш методлари, 
шакллари ва воситалари. 
Биринчи техник қурилмалар ва содда механизмлар пайдо бўлиши билан 
инсоният ўз олдига ҳар хил қийинчиликда ва аҳамиятга эга бўлган техник 
вазифаларни ечишга ҳаракат қилади. Инсоният ўсиб келаѐтган эҳтиѐжини 
қониқтириш ва меҳнатини енгиллаштириш мақсадида янги техникани ва 
машиналарни яратишга, унинг иш унумдорлигини оширишга ва фойдали иш 
коэффициентини кўпайтиришга ҳаракат қилади. Кўп вақтлар ижод билан 
фақат қобилиятли одамларгина шуғулланади деб тушунишган.
Илм, фан ва техниканинг ўсиб бориши шуни кўрсатадики кўп сонли 
махсус тайѐргарликдан ўтган одамларнинг тайѐргарлиги туфайлигина илмий-
техник тараққиѐтининг ривожланишини таъминлай олади. 
Саноат ишлаб чиқаришида юзага келган эҳтиѐж техника тараққиѐтини 
жадаллаштиришга хизмат қилувчи муҳим омиллардан бири ҳисобланади. Бу 
фикрни айнан техника ижодкорлигига нисбатан ҳам қўллаш мумкин.
Асримизнинг 40-йилларида техник ечимларни тадқиқ қилишнинг фаол 
методларига эҳтиѐж кучаяди. Бу борадаги методларнинг етишмаслиги атом 
энергетикаси, 
ракетасозлик, 
электрон 
ҳисоблаш 
машиналарини 
такомиллаштириш ишларининг ривожига салбий таъсир кўрсатмоқда эди. Бу 
даврда турли йўналишларда изланишлар олиб борилиши натижасида 
қуйидаги ҳолатлар аниқланди: 
- биринчидан, мураккаб масалаларни, ҳатто, даҳо инсонлар ҳам якка 
ўзлари еча олмаслиги, ижод қилишнинг жамоа усулига зарурати асосланди; 
- иккинчидан, техник ечимларни ишлаб чиқишга ажратилган вақтнинг 
қисқалигини эътиборга олиб илмий изланишлар узлуксиз равишда янги 
ғояларнинг ишлаб чиқилиши билан биргаликда олиб борилиши лозим;
- учинчидан, мавжуд бўлган кўплаб ғоялар орасидан асосли ва самарали 
бўлганларини ажратиб олиш йўлларини белгилаш.