Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi Reja Banklarning kelib chiqishi va uning mohiyati

1401-yili turli savdo uyushmalari birlashtirilib, mashhur Muqaddas Grigoriy banki Genuyada ochildi. Bu bank shahar xokimligining ximoyasida bo‘lib, shahar meri xokimlik lavozimiga o‘tirayotganda bu bankni himoya qilishga qasam ichgan. Chunki bu bank Respublikaning kreditori vazifasini bajargan. 1463-yildan to 1505-yilgacha Rim papasigi bankning qarzdorlarini murtab deb e’lon qilish (cherkovdan chetlashtirish bunday takdirga uchraganlar ko‘p xuquqlardan mahrum bo‘lib, qattiq jazolangan) xuquqi berilgan hamda buning natijasida bankning qarzdorlari bo‘lmagan.Faqatgina 1675-yildagina bu bank jirobankka aylantirildi.

Banklar bajaradigan operatsiyalarining tabiati jihatidan
universal
ixtisoslashgan
Xizmat ko‘rsatadigan tarmoqlari bo‘yicha
hududiy,
hududlararo
xalqaro
Kapitalining hajmi bo‘yicha
kichik,
o‘rta
Yirik

Dastlabki banklar valyuta ayirboshlash operatsiyalaridan tashqari , odamlarning pul boyliklarini saqlash va omonatchilarga hisob-kitob xizmatlari ko‘rsatish bilan ham shug‘illanganlar. Keyinchalik bankerlar shu narsani tushindiki , bankda harakatsiz yotgan pullarni ma’lum foiz evaziga berib daromad olish mumkin. Shu tariqa banklarning kredit operatsialari paydo bo‘lgan. Bank deb pul mablag‘larini yig‘uvchi, saqlab beruvchi, kredit-hisob va boshqa har xil vositachilik operatsiyalarini bajaruvchi muassasaga aytiladi. Banklar paydo bo‘lishining asosi tovar-pul munosabatlarining rivojlanishi hisoblanadi. Tovar-pul munosabatlarining yuzaga kelishi va ularning rivojlanib borishi barcha ijtimoiy-iqtisodiy tuzumlarda banklarning mavjud bo‘lishini taqozo qiladi.

Kredit tizimi o‘zining tashkil qilinish turiga qarab quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
–Markaziy bank;
–tijorat banklar;
–maxsus-kredit institutlar.
Kredit tashkilotlari
Chet el banklari vakolatlari bo’limi
Nobank kredit tashkilotlari
Banklar va ularning bo’limlari
Sanoatqurilishbank, Asaka bank, Хаlq banki va boshqalar
Innovatsion banklar, Investitsiya banki, Ipoteka va boshqa banklar
Tarmoqlar bo’yicha ixtisoslashgan
Funksiyalari bo’yicha ixtisoslashgan
Maxsus ixtisoslashgan banklar
Universal banklar
O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki
Viloyat bo’yicha Markaziy bank boshqarmalari
Markaziy apparat