Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi Reja Banklarning kelib chiqishi va uning mohiyati

O‘zbekiston Respublikasi Bank tizimi tarkibi

Banklar paydo bo‘lishining boshlang‘ich bosqich XVI asrda Florensiya va Venetsiyada tashkil qilingan kichik jirobanklar hisob-lanadi. Keyinchalik shunday banklar Amsterdamda (1605 y.), Gamburgda (1618 y.), Milanda, Nyurnbergda, Genuyada vujudga kelgan. Bu banklar asosan o‘z mijozlari–savdogarlarga xizmat qilgan, ular o‘rtasida naqd pulsiz hisob-kitoblarni olib borgan. Bu banklar o‘z mijozlarini monetalar tarkibi buzilishi tufayli zarar ko‘rishdan himoya qilgan. Ular hisoblarni ma’lum summadagi qimmatbaho metallni ifodalovchi maxsus pul birligida olib borishgan. O‘zlari-ning bo‘sh pul mablag‘larini jirobanklar davlatga, shaharlarga, chet el savdogarlariga ssudaga berishgan.

•jamiyatdagivaqtinchalikbo‘shpulmablag‘larnitegishlishartlarasosidao‘zigajalbetadi;
•qo‘shimchamoliyaviymablag‘largaehtiyojimavjudxo‘jalikyurituvchisubyektlarvaaholigaqaytarishlik,to‘lovlilik,muddatlilikvata’minlanganlikasosidamablag‘larberadi;
• milliy valyutaning emissiyasini tashkil etadi va uning barqarorligini ta’minlash doirasida pul-kredit siyosatini amalga oshiradi;
•pulaylanmasinitashkiletadivauningtartibinibelgilaydi;
•iqtisodiymunosabatlargakirishuvchisubyektlaro‘rtasidahisob-kitobvato‘lovlarniamalgaoshirishdavositachilikqiladi;
•bozorishtirokchilarigaturlidarajadagikomissionvamaslahatxizmatlariniamalgaoshiradi;
• aholiga va mijozlarga trast va depozitar xizmatlarini taklif etadi.
Tijoratbanklarimamlakatbanktizimivakreditmuassasalaritarkibidagimuhimahamiyatgaegabo‘lganmoliyaviymuassasalarhisoblanadi.Ularbanklarbajarishimumkinbo‘lganbarchaoperatsiyalarnibajaradi.
Investitsionbanklarningasosiyfaoliyatipassivoperatsiyalarinatijasidashakllantirganmoliyaviymablag‘lariniasosiyulushiniqimmatliqog‘ozlargainvestitsiyaqilishdaniboratbo‘ladi.Mamlakatdainvestitsionbanklarfaoliyatyuritishiuchunqimmatliqog‘ozlarbozoririvojlanganvayetarlidarajadainvestitsionmuhityaratilganbo‘lishilozim.
Ipotekabanklarijismoniyvayuridikshaxslargagarovasosidauzoqmuddatlikreditlarberishbilanshug‘ullanadi.Ipotekaatamasiko‘chmasmulklarnigarovgaqo‘yishnatijasidavujudgakeladiganmoliyaviymunosabatbo‘lib,uningo‘zigaxosxususiyatlaridanbirigarovgaqo‘yilganko‘chmasmulkkredit(qarz)oluvchiningtasarrufidaqolishidir.
Jamg‘armabanklariningasosiymijozlarijismoniyshaxslarbo‘lib,ushbubanklarningasosiyfaoliyatiaholidanmuddatliomonatlarnijalbqilishgaqaratilganbo‘ladi.Jamg‘armasifatidashakllantirilganmablag‘larniyiriktijoratbanklariga,savdovaqurilishtashkilotlarigainvestitsiyavakreditlarko‘rinishidajoylashtiradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT