Banklarda buxgalteriya fanidan

2. Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘ining hisobi.
O‘zbekiston Soliq kodeksiga bir qator yangilanishlar va o‘zgartirishlar kiritildi. 2021 yil uchun soliq siyosatida soliqlarning asosiy stavkalari saqlab qolinadi, xususan QQS (15%), foyda solig‘i (15%, ayrim toifalar uchun — 20%), jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i (12%), yuridik shaxslarning mol-mulk solig‘i (2%), qishloq xo‘jaligi erlari uchun er solig‘i (0,95%), ijtimoiy soliq (xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar — 12%, byudjet tashkilotlari — 25%) va oborot solig‘i (bazaviy stavka — 4%).
Banklarda foyda solig‘i stavkasi 15% qilib belgilangan⁴⁸.
Ushbu qarorga muvofiq, obodonlashtirish va ijtimoiy infrastrukturani rivojlantirish solig‘i foyda solig‘i bilan qo‘shib yuborildi . Ushbu soliqni to‘lashda banklar kelgusi chorakning boshida chorak davomida olinadigan foyda miqdorini oylar kesimida bashorat qilib, davlat soliq inspeksiyalariga ma’lumot taqdim etiladi. Bashorat qilingan soliq summasi oyning boshida davlat byudjetining tegishli hisobvarag‘iga o‘tkaziladi va bunda,
Debet 19931 – “Muddati uzaytirlgan soliqlar”,
Kredit 23402 –“Respublika byudjetining mablag‘lari” hisobvarag‘i.
Oy davomida to‘langan foyda soliq summasi har chorakning oxirida bankning tegishli xarajatlar hisobvarag‘iga o‘tkaziladi.
a). Agar chorak uchun bashorat qilingan foyda soliq summasi haqiqatga to‘g‘ri kelsa,
Debet 56902 –“Daromad solig‘ini baholash”,
Kredit –19931-“Muddati uzaytirlgan soliqlar” hisobvarag‘i.
b). Agar choraklik uchun oldindan to‘langan foyda solig‘i summasi bankning haqiqatdagi foyda solig‘i summasidan kam bo‘lsa, kam to‘langan qismi bankning 22502- hisobvarag‘iga o‘tkaziladi va ushbu hisobdan davlat byudjetiga o‘tkazib beriladi.
- kam to‘langan summaga,
Debet 56902 –“Daromad solig‘ini baholash”,
Kredit 22502 –“Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari” hisobvarag‘i.
- kam to‘langan summa davlat byudjeti hisobvarag‘iga o‘tkazilganda,
Debet 22502 –“Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari”,
Kredit 23402 –“Respublika byudjetining mablag‘lari” hisobvarag‘i.
Agar oldindan to‘langan foyda solig‘i summasi haqiqatda aniqlangan foyda soliq summasida ko‘p bo‘lsa, ushbu farq keyingi oylarda o‘zaro hisobkitob qilish asosida tartibga solinadi. Chorak boshida bashorat qilingan foyda solig‘i summasi haqiqatda kam yoki ko‘p to‘langanligi chorakning oxirida soliqqa tortiladigan bazaga nisbatan 15% miqdorida hisoblab aniqlanadi. Banklarda foyda solig‘i soliq bazasi bankning hisobvaraqlar rejasining 4 bo‘limidagi daromadlar hisobvaraqlaridagi qoldiqlar asosida aniqlanadi. Soliq bazasini hisoblashda 4 bo‘limdagi hisobvaraqlardagi daromad summasida Soliq kodeksida belgilangan imtiyozlari mavjud bo‘lgan daromad turlari va boshqa chegirmalar ayirib tashlanadi.