|
Front-ofis mijozlar bilan bevosita muomalada bo’ladigan va barcha bank xizmatlarini ko’rsatadigan bankning operastion xodimlari guruhidan iborat bo’ladi. Front-ofisning umumiy vazifasi quyidagilardan iborat:
Bank mijozlariga xizmat ko’rsatishni taklif qilish va ular yuzasidan shartnomalar tuzish;
Mijozlardan pul hisob-kitob hujjatlarini, shu bilan birga "Bank-mijoz" dasturi orqali elektron hujjatlarni qabul qilish va rasmiylashtirish;
Mijozlarning bank orqali o’tadigan operastiyalarini huquqiy va moliyaviy jihatdan dastlabki nazoratdan o’tkazish;
Mijozlarga pul hisob-kitob operastiyalarini o’tkazilishini tasdiqlovchi tilxat berish.
Front-ofis quyidagi bo’limlardan iborat bo’ladi:
Yuridik shaxslarga xizmat ko’rsatuvchi korporatiya bo’lim;
Jismoniy shaxslarga chakana bank xizmatlari ko’rsatuvchi bo’lim;
Bankning ichki operastiyalari (depozit, kredit, qimmatli qog’ozlar, valyuta operastiyalari. ...) amalga oshiruvchi bo’lim.
Front-ofis tarkibida bank uchun o’ta muhim mijozlar (VIP) ga xizmat ko’rsatuvchi alohida bo’lim tashkil etilishi mumkin.
2. Bek-ofis - Front-ofis tomonidan dastlabki nazoratdan o’tgan va ijro uchun taqdim qilingan operastiyalarni joriy va yakuniy nazoratdan o’tkazish hamda bank operastiyalarini amalga oshiruvchi buxgalterlar guruhi bo’lib, uning asosiy vazifasi quyidagilardan iborat:
Front-ofis tomonidan ruxsat etilgan operastiyalarni ayatomatlashtirilgan bank hisob tizimida aks ettirish;
Joriy va yakuniy nazoratni amalga oshirish;
Hisobotlar tuzish.
Bek-ofis Hisob va hisob-kitob operastiyalari bo’limi, Kliring va plastik kartochkalar emissiyasi bo’limi, Ssuda-depozit bitimlar bo’limi (guruhi), Statistik ma’lumotlar bo’limi, Ichki xo’jalik operastiyalari bo’limi, Yakuniy nazorat bo’limlaridan iborat bo’ladi
Buxgalteriya xodimi tomonidan yuritiladigan hisobvaraqlar bo’yicha bank mijozlari va xodimlaridan qabul qilingan hisob-kitob-pul hujjatlariga tegishli ishlov beriladi. Taqdim etilgan hujjatlar bo’yicha naqd pul mablag’lari yoki boshqa boyliklarning o’tkazilishi yoxud berilishi mumkinligini bu mablag’lar olinishi kerak bo’lgan hisobvaraqning ahvoliga qarab tekshirish lozim bo’ladi.
Hisob-kitob hujjatlarning uning shartlariga mosligi buxgalteriya xodimlari tomonidan tekshiriladi. Xususan, cheklar, to’lov va inkasso topshiriqnomalari, to’lov talabnomalari va ularga ilova qilingan tovar-transport hujjatlari yoxud ularning o’rnini bosuvchi boshqa hujjatlar to’g’ri rasmiylashtirilganligi hamda bu hujjatlar belgilangan shakldagi blanklarda tuzilganini, ularning ko’zda tutilgan barcha rekvizitlari to’g’ri to’ldirilganligi quyidagicha tekshiriladi:
- raqam va so’z bilan yozilgan summalarda tuzatish va qo’shimcha raqam kiritish alomatlari yo’qligi, qo’shimcha raqam yozilmasligi uchun cheklardagi bo’sh o’rinlarga chiziq tortilganligi;
- hujjatning qo’shimcha nusxalarining birinchi nusxasiga mos kelishi;
- hujjatda belgilangan tartibda imzolar va muhr izi borligi, ularning oldindan berilgan namunalarga mosligi;
- to’lanishi lozim bo’lgan taqdim etilgan cheklar nomerlarining imzolar namunalari qo’yilgan kartochkalardagi qayd etilgan nomerlarga yoki mazkur mijozga berilgan chek daftarchalarini qayd etish kartochkasiga to’g’ri kelishi;
- egasi ko’rsatilgan cheklar yoki chiqim orderida oluvchining pasportini ko’rsatgani to’g’risidagi yozuvning to’g’riligi, pul va boshqa qimmatliklar olingani to’g’risida egasi ko’rsatilgan cheklardagi chiqim kassa orderlaridagi va boshqa hujjatlardagi tilxatning mavjudligi hamda bu yozilgan tilxatlarning haqiqiyligi.
Ma’lum bir operastiyalarni boshlab bergan buxgalteriyaning boshqa xodimlari imzolarini, zarur bo’lgan hollarda tegishli nazoratchi xodimlarning ulardan kelayotgan hujjatlardagi imzolarini oldindan belgilangan namunalarga solishtirish, shuningdek ularda shaxsiy hisobvaraqlarning raqamlari qonuniy ravishda o’zgartirilganligi va to’g’ri rasmiylashtirilganligini tekshiradi.. Buxgalteriyaning boshqa xodimlaridan kelib tushgan hujjatlarning shakllari bajarilayotgan operastiyalar turiga mos kelishini, xususan mazkur operastiyalarni hisobvaraqlar krediti bo’yicha rasmiylashtirish qoidalarida ko’zda tutilmagan buxgalteriya yozuvlari uchun ma’lumotnomalar tegishli hujjatlarning (ya’ni to’lov talabnomalari, to’lov topshiriqnomalari, kirim-chiqim orderlari va shu kabilar) nusxalari o’rniga berilmayotganini tekshirish muhim vazifa bo’lib hisoblanadi.
Bundan tashqarii, buxgalteriya xodimlari xorijiy banklar va mijozlarning topshiriqnomalariga binoan bajariladigan valyuta operastiyalari uchun vositachilik haqi, xalqaro telegraf va pochta jo’natmalari uchun qilinadigan harajatlar o’rnini qoplash summalari, shuningdek hujjatlar haqini to’lash yoki qarzlarni qaytarish muddatlari kechikkani uchun penyalar hamda foizlar summalarini hisoblashlari kerak bo’ladi.
Har bir bankda xodimlarning lavozim vazifalari ishlab chiqilgan va tasdiqlangan bo’lishi lozim. Mazkur lavozim vazifalarining nusxalari xodimlarga ular ushbu nusxani olganliklari to’g’risidagi ro’yxatga imzo qo’ygandan keyingina beriladi.
Har qanday yuridik shaxs o’zining faoliyatini amalga oshirishida albatta buxgalteriya hisobini yuritadi. Tijorat banklari ham o’z faoliyatidagi barcha operastiyalarning ma’lumotlarini yig’adi, qayta ishlaydi va umumlashtiradi.
O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarida buxgalteriya hisobi «Buxgalteriya to’g’risida» gi qonunga ko’ra yuritiladi. Tijorat banklari Markaziy Bankka bo’ysunsa ham, ulardagi hisob yuritish mazkur qonunga ko’ra olib boriladi. Demak, bu hol tijorat banklarining xo’jalik yurituvchi sub’ekt ekanligini ko’rsatadi. Tijorat banklarining mahsuloti qiymat xarakteriga ega va u o’z jalb qilingan to’lov vositalaridan tashkil topadi.
O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarida buxgalteriya hisobi hisobvaraqlar rejasi O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksi, O’zbekiston Respublikasining "Buxgalteriya hisobi to’g’risida", "Bank va banklar faoliyati to’g’risida"gi qonunlari talablariga muvofiq hamda Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlari asosida ishlab chiqilgan bo’lib, u O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarida buxgalteriya hisobini yuritish va tashkil etishning yagona metodologik asoslarini belgilab beradi.
Hisobvaraqalar rejasi asosan 6 bo’limdan iborat bo’lib, uning 5 tasi balans ichidagi hisobvaraqalarni olsa, 1 tasi (9-bo’lim) balansdan tashqari hollar uchun xizmat qiladi. Hisobvaraqlar rejasi bank operastiyalarining hisobini yuritish, tahlil qilish, guruhlash va ularga doir hisobotlarni tuzishda qo’llanadigan Bosh kitob hisobvaraqlarining ro’yxatidan iborat qilib qo’yildi.
Bankning buxgalteriya apparati hisob-kitob-pul hujjatlarini rasmiylashtirish, nazorat qilish hamda bank operastiyalarini qayd etish bilan shug’ullanuvchi xodimlarni o’z ichiga oladi. Buxgalteriya apparatiga bankning bosh buxgalteri rahbarlik qiladi. U bank tizimining bosh buxgalterlari to’g’risidagi Nizom asosida ish olib boradi
Banklarda bajariladigan barcha operastiyalarning hisobini olib borish bankning hisob-amaliyot bo’limiga yuklatilgan. Bu bo’lim bankning ish ko’lami va mijozlari soniga hamda bir qator belgilarga qarab, guruhlardan iborat bo’lishi mumkin. Bu guruhda ishlovchilarni ma’sul ijrochilar deb ataladi. Ularga bir necha mijozlar berilgan bo’lib, ularning kassa, kredit va hisob-kitob ishlarini olib borish topshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
