Bank ishi va investitsiyalar

3.2
 
Pulning nominallik nazariyasi. 
Pulning nominallilik nazariyasining asoschilari bo‘lib Angliyalik ruhoniy va 
faylasuf J.Berkli va Angliyalik iqtisodchi J.Styuard hisoblanadi. Ular bu 
nazariyaning yetakchisi. Bu nazariyani rivojlantirishga eng katta hissa qo‘shgan 
olim G.Knapp. 1905- yilda Knappning pulning davlat nazariyasi nomli kitobi 
nashrdan chiqdi. Pulning naminallilik nazariyasi XVIII asrda paydo bo‘lgan. 
Ushbu nazariya namoyondalari pulning tovar xususiyatini inkor etdilar. Ular 
aytadiki pul qiymat va iste’mol qiymatiga ega emas. Pulning qiymati unga 
qo‘yilgn nominali bilan belgilanadi. Ular metal pullar yemirilish xususiyatiga ega 
ekanligini ta’kidlashdi va qog‘oz pullar to‘lov vositasi sifatida moslashuvchan va 
qulay, ayirboshlash vositasi ekanligini etirof etishdi. 
Knapp pulning nominallilik nazariyasini rivojlantirar ekan quyidagi xulosaga 
keldi. 
-
Pulni davlat yaratadi; 
-
Pulning asosiy funksiyasi bu to‘lov vositasi funksiyasidir; 
-
Davlat pulga xarid qobilyatini beradi; 
-
Pulning xarid qobilyati davlatning qonun hujjatlari bilan belgilanadi; 
Keyns pulning nominallilik nazariyasi tarafdori bo‘lgan. Keyns aytadiki 
qog‘oz pullarning oltin tangalarni muomaladan siqib chiqarishi Knappning buyuk 
g‘alabasidir. 
Pulning mohiyati 3 shaklda namoyon bo‘ladi. 
1.
Pul barcha tovarlar qiymatini o‘zida ifoda etuvchi umumiy ekvivalentdir. 

---

33 
2.
Pul mustaqil almashinuv xususiyatiga ega. Pul tovarlarsiz ham erkin 
harakatlana oladi. (talabalarga stipendiya, oylik maoshlar, soliqlar, bankdan kredit 
olish) 
3.
Pul buyumlashgan mehnatning tashqi o‘lchovi. 
Buyumlashgan mehnatning ichki o‘lchovi mehnat asosida o‘lchanadi. 
Nominalistlar baho masshtabi deganda milliy pulning oltin asosiga aytiladi. 
Nominalistlar oltinga almashmaydigan qog‘oz pullar muomalasini afzal 
ekanligini etirof etadilar. Hozir dunyoda hech bir valyuta oltin asosiga ega emas. 
Hozirgi davrda muomlaga chiqarilayotgan naqd pullar Markaziy bankning aktivlari 
bilan ta’minlanadi.