Bank ishi va investitsiyalar

 
4.4. Naqd pulsiz hisob-kitob shakllari. 
 
Iqtisodiy kontragentlar o‘rtasidagi naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga 
oshirishning asosiy shakllari quyidagilardan iborat: 
1) Memorial orderlar bilan hisob-kitoblar; 
2) To‘lov topshiriqnomalari bilan hisob-kitoblar; 
3) To‘lov talabnomalari bilan hisob-kitoblar; 
4) Inkasso topshiriqnomalari bilan hisob-kitoblar; 
5) Akkreditivlar bo‘yicha hisob-kitoblar. 
Yuqorida qayd etilgan naqd pulsiz hisob – kitoblarni amalga oshirishda 
quyidagi pul – hisob – kitob hujjatlaridan foydalanadi: 
– to‘lov topshiriqnomasi, ushbu hujjat asosida mijoz sotib olgan tovarlar yoki 
xizmatlar uchun o‘z hisobvarag‘idan mablag‘ni to‘lash haqidagi topshirig‘ini 
o‘ziga xizmat ko‘rsatadigan bankka beradi; 
– to‘lov talabnomasi, ushbu hujjat asosida mijoz jo‘natgan mol yoki 
ko‘rsatgan xizmatlar uchun to‘lovni mol sotib oluvchidan undirib berish haqida 
o‘ziga xizmat ko‘rsatadigan bankka taqdim etadi; 
– inkasso topshiriqnomasi, ushbu hujjat asosida Markaziy bank tomonidan 
belgilab qo‘yilgan tashkilotlar to‘lovchining hisobvarag‘idagi mablag‘ni uning 
roziligini olmasdan tegishli manzilga o‘tkazib berish haqida bankka topshiriq 

---

45 
beradi, agar to‘lovchining hisobvarag‘ida mablag‘ yetarli yoki mavjud bo‘lmasa 
inkasso topshiriqnomasi kartoteka 2 da hisobga olib boriladi; 
– akkreditivga ariza, mijoz sotib oladigan tovarlar va xizmatlar uchun 
to‘lanadigan mablag‘larni deponentlash haqida o‘z bankiga taqdim etadigan hujjat 
hisoblanadi; 
– hisob – kitob cheki, asosan jismoniy shaxslar va savdo tashkilotlari 
o‘rtasida qo‘llaniladigan hujjat bo‘lib, uchinchi shaxs, asosan savdo tashkilotlari 
chekdagi mablag‘ni talab qilib o‘z bankiga taqdim etadi; 
– memorial order, ushbu hujjat bankning ichki operatsiyalarini bajarishda, 
shuningdek, shartnomada ko‘rsatilgan hollarda mijozlarning hisobvaraqlaridan 
mablag‘larni ko‘chirishda bank tomonidan qo‘llaniladi.