"bank ishi" kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
1-rasm.
Qimmatli 
qog‘ozlarni
ng tasnifi
51
 
Yuqorid
agi rasmdan 
ko’rinadiki ulushli qimmatli qog’ozlar faqatgina bittani tshkil qiladi. Qarz majburiyatli 
qimmatli qog’ozlar esa bir nechtani tashkil etadi. Bu qimmatli qog’ozlarni o’z harakati 
mavjud. Bu esa quyidagichadir:
 
 
 
2-rasm. Qimmatli qog‘ozlarning harakati bo‘yicha tasnifi
52
 
 
Yuqoridagi rasmdan ko‘rinib turibdiki, qimmatli qog‘ozlar o‘zlarining muomalada 
bo‘lishi shakliga asosan nomi yozilgan va egasiga taqdim etiluvchi turlarga ajratiladi.
 
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, qimmatli qog‘ozlar puldan farqli o‘z 
xususiyatlariga ega. Bu xususiyatlar quyidagilar: 
1. Likvidlik (samaradorlik); 
2. Foydalilik; 
3. Ishonchlilik darajasi; 
51
Sh. Z. Abdullayeva «Bankishi» Toshkent «IQTISOD-MOLIYA» 2010yma’lumotlariasosidatayyorlangan 
52
Sh. Z. Abdullayeva «Bankishi» Toshkent «IQTISOD-MOLIYA» 2010 yma’lumotlariasosidatayyorlangan 
Qimmatli qog’ozlar turlari 
Nomi yozilgan 
Aksiyalar 
Obligatsiyalar 
Depozit sertifikatlari 
Veksel 
Va boshqalar 
Egasiga taqdim etiluvchi 
Aksiyalar 
Obligatsiyalar 
Depozit sertifikatlari 
G‘azna majburiyatlari 
Opsionlar 
Qimmatli qog'ozlarning turlari 
Ulushli qimmatli qog’ozlar 
Aksiya 
Qarz majburiyatli 
qimmatli qog’ozlar 
Obligatsiya 
G‘azna majburiyatlari 
Depozit sertifikatlari 
Veksel 
Depozit jamg‘arma 
sertifikatlari 
Qimmatli qog’ozlarning 
hosilalari 
Opsion 
Fyuchers 
Varrant 

---

247 
4. Kapitalni oshirish manbai; 
5. Risk (qaltislik) 
Bizga ma’lumki yuqorida keltirilgan qimmatli qog’ozlar bilan operatsiyalar juda katta 
qismni o’z ichiga oladi. Va shu bilan birgalikda juda katta qatlamni o’z ishtirokchisi qilib 
oladi. Misol uchun biz bularga quyidagilarni aytib o’tishimiz mumkin: birinchi navbatda 
jismoniy shaxslar, yuridik shaxslar va keyingi navbatda davlat, banklar, fond birjalari va 
chet el davlatlari, xalqaro tashkilotlarni aytishimiz mumkin.