Bank ishi” fanidan Ma’ruza matnlari 1-mavzu: Bank ishi fanining predmeti va vazifalari. Reja

Bank kapitalining etarlilik koeffitsienti bank kapitalining (BK) o‘z aktivlari ( ) bo‘yicha riskni hisobga olgan holda o‘rtacha tortilgan summasiga nisbati bilan aniqlanadi:

Bank kapitali «asosiy» va «qo‘shimcha» kapitallardan tashkil topadi. Asosiy kapital bankning umumiy kapitalining 50 foizidan kam bo‘lmasligi lozim.

Bank aktivlari o‘zining risklilik darajasiga qarab 4 ta asosiy guruhga bo‘linadi:

• 
  riskdan xoli bo‘lgan aktivlar;
  
• 
  minimal riskli aktivlar;
  
• 
  yuqori riskli aktivlar;
  
• 
  maksimal riskga ega bo‘lgan aktivlar.
  

So‘nggi koeffitsientning minimal darajasi 0,08 ga, ya’ni 8 foizga teng bo‘lmog‘i lozim.


Bank kapitalining (bk) uning majburiyatlari (bm)ga bo‘lgan nisbati bankning boshlang‘ich likvidliligini (bbl) bildiradi.

Bu ko‘rsatkich bank majburiyatlarini o‘z kapitali tomonidan ta’minlanganligini ifodalaydi. K_bbl qanchalik yuqori bo‘lsa, boshlang‘ich likvidlik ham shunchalik yuqori bo‘ladi.

YUqorida ta’kidlaganimizdek, bankning likvidliligi uning o‘z majburiyatlari bo‘yicha to‘lovlarni o‘z vaqtida va to‘liq bajarish hamda mijozlarning kreditga bo‘lgan ehtiyojini o‘z vaqtida qondira olish qobiliyatini bildiradi. Banklar uchun quyidagi likvidlik ko‘rsatkichlari o‘rnatilgan (21-jadval).
Lahzalik likvidlik koeffitsienti bankning yuqori likvid (ya’ni, g‘aznadagi pul va korrespondentlik varaqasidagi) mablag‘larning joriy majburiyatlarga nisbati sifatida aniqlanadi va u bankning joriy to‘lovlari tezkorlik bilan amalga oshiraolish qobiliyatini ko‘rsatadi.
Bankning joriy majburiyatlariga:

• 
  talab qilib olgunga qadar bo‘lgan depozitlar bo‘yicha majburiyatlar;
  
• 
  yaqin orada to‘lanishi lozim bo‘lgan boshqa banklardan olingan kreditlar bo‘yicha majburiyatlar kiradi.
  

Bu me’yor bank aktivlarining likvid qismi bankning eng nobarqaror resurslarini qanchalik darajada sug‘urtalay olish imkonini ko‘rsatadi. SHuning uchun lahzalik likvidlikni banklar har kuni tekshirib borishlari va uning minimal darajasi 0,25 dan kam bo‘lmasligini ta’minlashlari lozim.
21-jadval