Bank hisobi tahlil va audit

3. TIF “Milliy bank” banki faoliyatining asosiy ko’rsatkichlari va moliyaviy natijalari.
Respublikamizda tijorat banklari 2018-yildagi investitsion kreditlarning salmog`i umumiy berilgan kreditlarning 12 foizini tashkil qilgan. Ular asosan «2018-2019 yillarda ustuvor ravishda iqtisodiyotning sanoat tarmoqlarini tarkibiy o‘zgartirish, modernizatsiyalash va diversifikatsiya qilishni chuqurlashtirish, zamonaviy infratuzilmani shakllantirishga qaratilgan Davlat dasturlari»ga kiritilgan investitsion loyihalarni moliyalashtirish maqsadlariga yo‘naltirilmoqda.
Bankda buxgaltеriya hisobi va hisobot O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy bankning yagona qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi. Bank O‘zbеkiston Rеspubilikasi Markaziy banki bеlgilangan hajm va muddatlarda unga buxgaltеriya balansi, hisobotlar va boshqa matеriallarni taqdim etadi. Taqdim etilgan ma’lumotlarning to‘g‘riligini auditorlik tashkiloti tasdiqlab bеrgandan kеyin Bank O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy banki bеlgilagan shaklda va muddatlarda yillik balansni, foyda va zararga doir hisob-kitobni e’lon qiladi.
O'zaro manfaatli hamkorlikni mustahkamlash maqsadida 2019 yil 26 avgustda O'zbekiston-Hitoy halqaro hamkorlik komissiyasining 5-yig'ilishi doirasida Milliy bank va HDTB o'rtasida "O'zbekiston havo yo'llari" milliy aviakompaniyasining samolet parkini modernizaciya qilish loyihasi bo'yicha 309,0 million AQSh dollari miqdorida shartnoma imzolandi. 
Ushbu loyihalarni moliyalashtirishning asosiy banki sifatida HDTBni tanlash, eksportni sug'urtalash agentliklaridan foydalanmasdan, yetkazib berish to'lovlari uchun imtiyozli davrni ta'minlaydigan moliyalashtirishning eng qulay shart-sharoitlari ta'minlanishi bilan bog'liq.
Shu jumladan quyidagi jadval orqali O`zbekiston Respublikasi Milliy banki misolida asosiy ko`rsatkichlarini tahlil qilamiz

IABS-bank dasturida ishlash.

Men amaliyot o’tagan bankda iabc dasturi asosida mijozlarga xizmat ko’rsatilib bank xodimlarga tushunarli va qulay bo’ib hisoblanarkan. “O’zmilliybank”AJ bankidagi axborot jarayonlarini amalga oshirish avtomatlashtirilgan bank tizimlari (ABS) asosida amalga oshiriladi. ABS - bu bankka qaragan axborot va boshqaruv vazifalarini amalga oshiradigan yagona ma'lumotlar va boshqaruv vazifalarini bajaradigan birlashtirilgan elementlar (axborot, texnologiyalar, texnologiyalar va boshqalar). Shunday qilib, bankni boshqarish uchun abs axborot bilan ishlash uchun o'zaro bog'liq vositalar va usullar to'plami.

Qurilishning ABSning mafkurasini ishlab chiqishda, bankning bir qator darajalar va aloqalarini birlashtirgan, yuridik va jismoniy ehtiyojlar, ichki va tashqi axborot ehtiyojlarini qondirish uchun bank xizmatlari va operatsiyalari, yuridik va jismoniy ehtiyojlar. Rossiya bank ishi bo'yicha maxsus magistratura texnologiyalari mavjud emasligi sababli, bankning bozorida bankning barqaror rivojlanishini ta'minlash uchun turli xil kontseptual (mafkologik) yondoshuvlar birlashtirilgan ABR oilalari taklif etiladi. . Foydalanish uchun taklif qilingan avtomatlashtirilgan bank tizimlari to'plamida Rossiyada bankning eng murakkab texnologik darajasini aks ettiradi.
G'arbiy bank tizimlari yuqori funktsional imkoniyatlarga ega, bu bank uchun biznesni rivojlantirishda muhim kuch yo'nalishini yaratadi. Ular strategik rejalashtirish va tugashidan boshlab barcha biznes jarayonlarini avtomatlashtirish vazifalarini hal qilishga imkon beradi iqtisodiy faoliyat. Bunday yo'l tizimlari va eng katta banklar uchun mavjud.
Rossiya axborot tizimidan foydalanish hisobni taqdim etadi va operatsion faoliyat Kredit muassasasi, ammo biznesning bunday sohalaridagi bunday tizimlarning funktsional imkoniyatlari, mijozlar munosabatlarini boshqarish, risklarni boshqarishning orqa tomoni orqada qolib, G'arb tizimlaridan oqib chiqadi, garchi ular g'arbiy jihatdan yanada torroq.
Bankning avtomatlashtirish sohasidagi o'zgarishlar kichik va o'rta banklarga xosdir, ammo ular asta-sekin yo'q. Axborot texnologiyalari sohasida autsorsingga o'tish tendentsiyasi bo'lib o'tdi.Tashqi ko'rinish har qanday funktsiyalarni, masalan, tashqi pudratchi, bank operatsiyalarini avtomatlashtirish operatsiyalarini avtomatlashtirishni anglatadi.
Bugungi kunda eng muhim bo'lgan va axborot texnologiyalari echimlarini tanlashning eng muhim yo'nalishlarini ko'rib chiqing.
Birinchidan, bu mijozlar uchun eng yaxshi raqobat, ayniqsa yuqori sifatli mijoz uchun. Bank bozor va mijozlar haqida etarli ma'lumotga ega bo'lishi, mijozlarning so'rovlariga moslashishi va tezda javob berishi va bunday prognozlarni hisobga olgan holda mijozlarning o'zgaruvchan ehtiyojlarini oldindan aytib beradi. Ushbu qoida birinchi navbatda, birinchi navbatda chakana savdo, xususiy bank va boshqa banklar bilan bog'liq.
“Bank-mijoz” dasturiy tuzilmasi quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:

• 
  Mijozning joylashgan joyida bank xizmatini ko`rsatish;
  
• 
  Bank hisob operatsiyalarini o`tkazishda mijozlarga qulay sharoit yaratish;
  
• 
  Mijozlar vaqtini tejash hamda bank filiallariga borish zaruratini yo`qotish.
  
• 
  Bank bilan modem aloqasi orqali axborotlar almashish amalga oshiriladi, natijada ihtiyoriy geografik uzoqlikda bo`lgan banklar bilan ishlash imkonini beradi.
  
• 
  “Bank-mijoz” dasturida axborotlar kriptografik himoyalangan va dastur mijozni bank xujjatlarini yuritish uchun xizmat qiladi. Mijozning bankdagi shaxsiy hisob-raqami va xujjatlari haqida aniq ishonarli axborotga ega bo`lishini ta`minlaydi.
  

Dastur bank xujjatlarini to`g`ri to`ldirishga yordam berib, u xujjatlarning arxivini yuritadi.“Bank-mijoz” dasturiy tuzilmasi quyidagi hisobotlarni tayyorlaydi:

• 
  Xujjatlar opisi (xujjatlar haqidagi ma`lumotlarni, mijozning bankdagi kunlik hisob operatsiyasi);
  
• 
  Ko`chirma (mijozning hisob raqamidagi harakatlari haqida axborot);
  
• 
  Saldo — aylanma vedomosti (mijozning hisob raqami aylanmasi va qoldiq hisob haqidagi axborot).
  

O`zbеkiston Rеspublikasi bank tizimining bosh maqsadi jahon talabiga mos kеluvchi, rivojlangan milliy krеdit tizimiga ega bo`lish, xo`jaliklar va aholining bo`sh turgan mablag`larini jalb qilish, uni samarali taqsimlash asosida aholining talablarini qondirish uchun zamin yaratish va yashash sharoitini yaxshilashga erishish.Bank axborot tizimi (BAT)-moliyalashtirish va kreditlashning belgilangan shartlariga muvofiq nazorat qilinadigan resurslarni o'zlashtirish, qaytarish va muvozanatlash vositasi bo'lgan yagona dasturiy-texnologik kompleks hisoblanadi.
Bank axborot texnologiyasi - hisoblash texnikasidan foydalangan holda boshqaruv qarorini tayyorlash, qabul qilish va amalga oshirishni ta'minlash maqsadida ma'lumotlarni to'plash, ro'yxatga olish, uzatish, saqlash va qayta ishlash usullari asosida bank axborotlarini qayta ishlash jarayoniga aytiladi.
Mujassamlashgan bank avtomatlashtirilgan axborot tizimlari (BnAAT) mablag’ kiritish va kredit berishning berilgan shartlari bo’yicha nazorat qilinadigan mablag’larni o’zlashtirilish, qaytarilish va muvofiqlashtirilishni jadallashtirish vositasi bo’lgan yagona dasturiy texnologik majmuadan iborat bo’ladi.Mijozlar o‘z pul mablag‘larini bankka ishonib topshirar ekan bankka quyidagi asosiy talablarni qo‘yishlari mumkin:
--- Pul mablag‘larini ro‘yxatga kiritish va bankda bo‘lgan davrda ulardan hisobot olib turish.
--- Pul mablag‘larini saqlash javobgarligini ta'minlanishini talab qilish.
---- Pul mablag‘lari holati va ulardan foydalanishda olib borilayotgan moliya-pul operatsiyalariga oid axborotlar konfedinsialligini ta'minlash.