Bandlik va ishsizlik. Ularning darajalari va turlari reja: Bandlik Ishsizlik va uning turlari. Ishsizlikdarajasi

Hududiy ishsizlik
Muayyan hududagi tarkibiy, demografik, madaniy, milliy va ijtimoiy – ruhiy xususiyatdagi bir ator kompleks omillar ta‘siri ostida ishchi kchi talabi va taklifi o’rtasidagi nomutanosiblik natijasi hisoblanadi.
Turg’un ishsizlik
Mehnatga layoatli aholining ish joyini yo’otgan, ishsizlik bo’yicha nafaa olish huuidan mahrum bo’lgan va faol mehnat faoliyatiga hech anday iziishi bo’lmagan ismini amrab oladi.
Ishsizlik darajasi ishsizlar sonining ish kuchi tartibidagi foizi sifatida hisoblanadi.

Ishsizlik darajasi = ishsizlar soni х 100 %
ishchi kuchi soni
Siklik ishsizlik – iqtisodiy stiklning inqiroz fazasi bilan bog`liq bo’lib, u ishlab chiqarishning pasayishi va yalpi talabning qisqarishi natijasida vujudga keladi. O’z tovar va xizmatlariga nisbatan talabning qisqarishiga duch kelgan tadbirkorlar ishlab chiqarish hajmini kamaytirish maqsadida ishchilarni ishdan bo’shata boshlaydilar. Shu tariqa iqtisodiyotda stiklik ishsizlik deb nomlanuvchi ishsizlar guruhi paydo bo’ladi.Stiklik ishsizlik haqiqiy darajadagi ishsizlikning tabiiy darajadan farqlanishini ko’rsatadi. Ishsizlikning bu turi majburiy ishsizlik hisoblanadi va stiklning yuksalish fazasida mavjud bo’lmaydi.
Institustional ishsizlikni ham tabiiy ishsizlik tarkibiga kiritish mumkin.Ishsizlikning bu turi ishchi kuchi bozori infratuzilmasi, ya’ni ishchi kuchini ish bilan ta’minlashga xizmat ko’rsatuvchi muassasalarning etarli darajada rivojlanmaganligi yoki samarali faoliyat ko’rsatmasligi natijasida paydo bo’ladi. Jumladan, mehnat birjalari faoliyatining samarali tashkil etilmasligi ishchi kuchi bozoridagi talab va taklif nisbatiga salbiy ta’sir ko’rsatishi va ishsizlikning ma’lum darajada oshishiga olib kelishi mumkin.

Texnologik ishsizlik
Ishlab chiqarish jarayoniga texnologik usullarning kirib kelishi bilan bog`liq bo’ladi. Ularning ichida asosiylari ishlab chiqarishni mexanizastiyalash, avtomatlashtirish, robotlashtirish va informastion texnologiyani qo’llash hisoblanadi.