|
Fiziologik oliguriya - sogiom tug'ilgan chaqaloqlarning hammasida hayotining dastlabki 3 kunida uchraydi va organizmga nisbatan kam suyuqliklar tushayotganligidan va qon aylanishining °'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi.
Fiziologik albuminuriya — bola hayotining dastlabki kunlarida buyraklarning filtrlash qobiliyati pastligidan siydik bilan oqsil ajralishi hisoblanadi.
Mekoniy — yangi tug'ilgan chaqaloqning hayotidagi birinchiи axlati bo'lib, ko'kimtir-qora, cho'ziluvchan, quyuq, o'ziga xos hidli massa ko'rinishidagi embrion hazm yo'li ajratmalari, ko'chib tushgan ichak epiteliysi va yutib yuborilgan qog'onoq suvlaridan iborat. Bola 3-4
kunlik bo'lganda oraliq axlat ajrala boshlaydi va u doimiy axlat ko'rinishini birinchi haftaning oxiri, ikkinchi haftaning boshlarida oladi. Yuqorida keltirilgan chaqaloqlardagi fiziologik holatlar hamshira tomonidan mas'uliyat bilan kuzatilishi va har qanday xavotirli belgilar
haqida vaqtida shifokorga xabar yetkazilishi va hamkorlikda tegishli
choralar ko'rilishini ta'minlash kerak
BOLALARNI OVQATLANTIRISH
Bolalarning to'g'ri va sog'lom unib-o'sishiga ta'sir ko'rsatuvchi omillar ichida ovqatlanish nihoyatda muhim o'rin tutadi. Bola ovqatlanishini to'g'ri tashkil qilish bolaning jismoniy, ruhiy rivojlanishini, yuqumli kasalliklarga va atrof-muhitning noqulay ta'sirlariga qarshilik ko'rsatish qobiliyatining shakllanishini ta'minlab beradi.
Bolalarni ovqatlantirish turlari
Emizikli yoshdagi bolalarni ovqatlantirishning uch turi farq qilinadi:
1. Tabiiy, ko'krak suti bilan ovqatlantirish.
2. Aralash, ko'krak suti bilan birga qo'shimcha sut bilan ovqatlantirish.
3. Sun'iy, sutli aralashmalar bilan ovqatlantirish.
Tabiiy ovqatlantirish, afzalliklari, ona sutining xususiyatlari
Tabiiy ovqatlantirish deb bolani hayotining birinchi yarim yilligigacha faqat ona suti bilan, undan keyin ona suti va qo'shimcha ovqatlar bilan birga boqishga aytiladi. Yangi tug'ilgan bolaning ovqatlanishi uchun tabiat yaratgan yagona mahsulot, eng yaxshi ovqat — bu ona suti hisoblanadi.
Ona sutining quyidagi afzalliklari mavjud:
1. Ona sutida bola uchun zarur oziq moddalarning hammasi zo'r berib o'sayotgan organizmning barcha ehtiyojlarini hammadan ko'ra to'la qondiradigan miqdorda bo'ladi.
2. Ona sutidagi oqsillar, yog'lar va uglevodlar hazm qilish va singish uchun o'ta qulay nisbatda ( 1: 3: 6 ) bo'ladi.
3. Ona sutidagi oqsillar mayda disperslangan fraksiyalar laktoalbumin, laktoglobulin va immunoglobulindan iborat bo'ladi.
4. Ona sutidagi sut qandi beta-laktozadan iborat bo'lib, bola ichagida atsidofil mikrofloraning vujudga kelishiga qulaylik yaratadi.
5. Ona sutida to'yinmagan yog' kislotalari birmuncha ko'proq bo'ladi.
6. Ona suti bilan bola organizmiga immun omillar o'tadi.
7. Ona suti bola organizmiga steril holda o'tadi.
8. Ona suti bola organizmiga me'yordagi haroratda o'tadi.
9. Ona suti tarkibidagi vitaminlar va mikroelementlar kam miqdorda bo'lgan taqdirda ham hazm tizimidagi fermentlarning faqat ona sutigagina moslashganligidan to'liq so'rilish xususiyatiga ega.
Xulosa qilib aytish mumkinki, hayotining birinchi yilini yashab kelayotgan bolalar uchun ona suti hech narsa bilan almashtirib bo'lmaydigan bebaho ovqat mahsulotidir.
Laktatsiyaning turli davrlarida ona sutining miqdori va tarkibi turlicha bo'ladi. Chunonchi, ona ko'kragidan dastlabki 2 —3 kun mobaynida og'iz suti, 4—5 kunlardan birinchi haftaning oxirlarigacha oraliq sut, ikkinchi haftalardan boshlab yetilgan sut keladi.
Og'iz suti — tarkibi qon zardobidagi oqsillarga o'xshash, ta'mi sho'rtangroq, sarg'ish rangli, yopishqoq quyuq suyuqlik hisoblanadi.
Og'iz sutining tarkibida oqsillar deyarli 4 baravar, tuzlar esa 2 baravar, vitamin A va korotin, vitamin B, C, B, E, fermentlar, himoyalovchi immun omillar ko'proq bo'ladi. Og'iz suti ko'p kaloriya (100—150 kkal) beradigan, oson singiydigan va o'zgarmagan holda ichak orqali
surilib o'ta oladigan xususiyatga ega. Kimyoviy tarkibi jihatidan bolaning to'qimalariga juda yaqin turadi.
Hozirgi kunda bolalar erkin tartibda boqiladi, ya'ni bola xohlagan vaqtida onasini emishi mumkin. Lekin bolani ovqatlantirishda erkinlikni suiiste'mol qilmaslik lozim va hadeb bolaga ko'krak tutaverish yaramaydi. Bola o'ziga tegishli sutni emib olganligiga ishonch hosil qilinsa, albatta kam deganda 3—3,5 soat oraliqni saqlashga harakat qilish kerak.
Bolaning qanchalik to'yib emganini, emizishdan oldin va keyin uni tortib ko'rishdan tashqari, bir safar emizish bilan ikkinchi safar emizish o'rtasidagi vaqtlarda bola o'zini qanday tutishiga, og'irligining o'sib borishiga, ichining qanaqaligi va nechog'li tez-tez kelib turishiga,
necha marta siyishiga, shuningdek, umumiy ko'rinishiga qarab ham i bilib olish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
