Baktria press

88
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ДАВЛАТ ХИЗМАТИНИ ИСЛОҲ ЭТИШНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ
2001 йилда умумий юрисдикция судларининг ихтисослашуви амалга оширилди, фуқаролик ва жиноят ишлари бўйича 
судлар тузилди, улар фаолиятининг мустаҳкам қонуний асослари шакллантирилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 2 августдаги “Суд тизими ходимларини ижтимоий муҳофаза 
қилишни тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ҳамда 2012 йил 30 ноябрдаги “Судлар фаолиятини янада 
такомиллаштириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармонларининг қабул қилиниши суд ҳокимияти 
нуфузини мустаҳкамлашда, ушбу соҳадаги давлат хизматчиларини танлаш ва жой-жойига қўйишнинг замонавий, 
демократик талабларга жавоб берадиган самарали тизимини яратишда муҳим аҳамият касб этди.
2
Туманлараро, туман (шаҳар) судларининг судьялиги лавозимига илк бор тайинланаётган шахслар учун ёш цензи 
25 ёшдан 30 ёшга кўтарилди, судьялик лавозимига яхши тайёргарлик кўрган, юқори малакали, катта ҳаётий 
тажрибага, бенуқсон обрў-эътиборга, ихтисослиги бўйича, авваламбор, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларда беш 
йиллик иш стажига эга бўлган юристлар орасидан танлаб олиш шарт қилиб қўйилди, уларнинг касб тайёргарлигига 
нисбатан малака талаблари кучайтирилди. Судьяликка номзодлар захираларини мустаҳкамлашга доир чора-
тадбирлар амалга оширилиб, қонун ҳужжатларига мувофиқ, эндиликда улар адлия, прокуратура, суд, ички ишлар 
органларининг таклифлари асосида шакллантириладиган бўлди. Суд тизимидаги давлат хизматчиларини ўқитиш, 
уларнинг малакасини ошириш тубдан ўзгартирилди, уларни ижтимоий жиҳатдан муҳофаза қилишни кучайтиришга 
доир чора-тадбирлар амалга оширилди.
Мазкур вазифаларнинг ҳал этилишида Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Судьяларни танлаш ва 
лавозимларга тавсия этиш бўйича олий малака комиссиясининг роли кучайтирилди.
Бундан ташқари, судьяларнинг иш ҳақи ўртача икки баробар оширилди, судьялар жисмоний шахслар даромадларидан 
олинадиган солиқ тўловидан озод қилинди, судьяларга имтиёзли шартлар асосида уй-жой сотиб олишлари учун узоқ 
муддатли ипотека кредитлари ажратилиб, уларга турар жойлар ижараси учун ҳар ойда пул компенсацияси тўлаб 
бориш белгиланди, шунингдек, судлар фаолиятига замонавий ахборот-коммуникация технологиялари жорий этилиб, 
судларнинг таркибий тузилмасида ахборотлаштириш масалалари бўйича алоҳида бўлинмалар ташкил қилинди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2013 йил 4 октябрдаги “Туман ва шаҳар умумий юрисдикция судлари 
фаолиятини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонига мувофиқ, 
умумий юрисдикция судларининг фаолиятини янада такомиллаштириш, самарадорлигини ошириш, туманлараро, 
туман (шаҳар) судлари одил судловни сифатли амалга оширишларини, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини 
ишончли ҳимоя қилишларини таъминлаш учун фуқаролик ишлари бўйича судлар оптималлаштирилиб, қўшимча 
равишда фуқаролик ишлари бўйича 12 та туманлараро (туман) суди тузилди ҳамда фуқаролик ишлари бўйича 
судлар судьяларининг сони 71 тага кўпайтирилди.
3
Ана шу ва бошқа қатор ташкилий-ҳуқуқий чораларнинг амалга оширилиши суд ҳокимиятининг янада мустаҳкам-
ланишига, аҳолининг судларга бўлган ишончи ошишига кўмаклашди.
2 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 2 августдаги ПФ-4459-сонли “Суд тизими ходимларини ижтимоий муҳофаза қилишни тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 
Фармони;
3 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 30 ноябрдаги ПФ-4486-сонли “Судлар фаолиятини янада такомиллаштириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони;

---

89
К
ейинги вақтда жаҳонда коррупцияга қарши курашиш муаммосига жуда катта эътибор берилмоқда. Коррупция 
ҳозирги замоннинг энг муҳим муаммосига айланмоқда ва бу нафақат ривожланган, балки ривожланаётган 
мамлакатлар, шунингдек, халқаро ташкилотлар фаолиятига ҳам тааллуқлидир. Бирлашган Миллатлар 
Ташкилотининг доирасида миллий даражадаги ҳудудий ташкилотлар минбаридан туриб қилинаётган маърузаларда 
янграмоқда, яъни коррупция деб аталмиш бундай негатив ҳодисаларни бартараф этиш бўйича чора-тадбирлар 
қўлланилмоқда. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти таркибида, Жаҳон Банки, Халқаро Тикланиш ва Тараққиёт Банки, 
Европа Тикланиш ва Тараққиёт Банки, Иқтисодий Ҳамкорлик ва Ривожланиш Ташкилоти, Америка Давлатлари 
Ташкилоти, Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги ва бошқа минтақавий ва ихтисослашган ташкилотлар томонидан 
коррупцияга қарши кураш бўйича конвенциялар қабул қилинган ҳамда ушбу йўналишдаги фаолиятни тартибга 
солувчи маҳсус идоралар тузилган.
Японияда, агар ҳукумат амалдори коррупцияда айбланса, унда ҳукуматнинг ҳамма аъзолари истеъфога чиқади.
Бир қатор Европа мамлакатларида, пора билан қўлга тушган амалдор нафақат ўз лавозимидан, балки пенсиясидан 
ҳам маҳрум этилади. Коррупция билан курашнинг энг таъсирчан ҳолларини Скандинавия мамлакатлари, бир қатор 
Европа (Люксембург, Нидерландия, Швейцария, Австрия ва бошқа) ҳамда Осиё (Сингапур, Гонконг) давлатлари 
мисолида кўришимиз мумкин.
Ўтган ХХ-асрнинг 60-йилларидан бошлаб баъзи бир хорижий мамлакатларда коррупция билан кураш муаммосига 
давлат ва халқаро миқиёсида жиддий эътибор қарата бошладилар, шунингдек, ушбу касалликка қарши кучли қурол 
бўлган оммавий ахборот воситалари ва телевидение ҳам четда қолмади. Шуни хам таъкидлаш лозимки, жаҳонда 
коррупция билан боғлиқ бўлган жиноятлар йилдан йилга ошиб бормоқда. Буни қандай тушуниш мумкин? Балки 
бу савдо-иқтисодий муносабатларнинг кўпайиши, чегараларнинг очилиши, халқаро жиноятчи тўдаларнинг ташкил 
этилиши, ноқонуний бойиш ёки бошка негатив ҳолатлар таъсиридир? Мазкур барча негатив ҳолатлар ҳар бир давлат 
ҳамда бутун дунё ҳамжамияти олдида турган иллатларни пайдо қилади еки кўпайтиради.
Коррупция айниқса иқтисодий ўтиш даврини бошидан кечираётган давлатлар учун муҳим муаммо бўлиб, мазкур 
ҳолатдан Ўзбекистон ҳам мустасно эмас.
Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримов таъкидлаганидек: