Bisyor bo`lsa agar bol ham beqadr,
Takror aytilganda rangsizdir kalom.
Bu yorug` olamda Vatan bittadir,
Bittadir dunyoda ONA degan nom.
Abdulla Oripovning asosiy tasvir ob‟yekti Ona Vatan– O`zbekiston, asosiy
qahramoni esa mehnatkash o`zbek xalqidir. Abdullaning o`zi bu haqiqatni “Men
kuylayman bu olam aro, mag`rur turgan xalqimni faqat”, - deb qayd etgan edi.
Chindan ham, shoir o`z ijodida bu mavzuga qayta-qayta murojaat etadi va har gal
bir-biridan nodir, go`zal asarlar yozib, O`zbekiston va o`zbek xalqi hayotining
yangi-yangi
qirralarini
ochib
beradi.
Kishilarimizning
mehnatsevarlik,
insonparvarlik, vatanparvarlik, bunyodkorlik, bag`rikenglik singari xislatlarini
maftun bo`lib tasvirlash orqali xalqimizning yaxlit umumlashma obrazini yaratadi.
O`zbek xalqining milliy xarakterini mehr-muhabbat va g`urur bilan chizib beradi:
Yulduzlar, bilmaysiz mening xalqimni,
Bundayin zahmatkash yer yuzida kam,
Elda tinim bordir, unda tinim yo`q,
Shunday ishparastdir, u munisginam.
Shoir ijodida shodlik va quvonch tuyg`usi, ko`pincha tashvish, dardi alam
tuyg`usi bilan uzviy birlikda namoyon bo`ladi. Shoir xalqimizning halol ishlab,
halol yashayotganidan qanchalik shodlansa, ba‟zi kishilarimizda muhabbat,
to`g`rilik va sadoqat yo`qolib borayotganidan shunchalik tashvishlanadi, iztirob
chekadi. Shoirning o`z ona xalqi taqdiriga dil-dilidan achinib, ko`pincha,
“Qarshingda hasrat o`yga tolaman, qachon xalq bo`lasan sen, ey olomon ?! ”- deb
nido qilish ham ana shundan dalolat beradi. “Qo`riqxona”, “Dengizga”, “Saraton”
kabi she'rlar ham shoirning mehnatkash xalqqa cheksiz mehr-muhabbatidan, uning
xalq dardu g`amiga malham bo`lishiga butun borlig`i bilan intilganidan nishona
bo`lib, ularda xalq qismatiga doir tuyg`ullar tug`yoni yorqin ifodalanadi.
“Qo`riqxona” she'rida shoir faqat noyob bo`lib qolgan, hatto, butunlay yo`qolish
darajasiga borib yetgan o`simligu jonivorlariga emas, balki mehr-muhabbat,
sadoqat, to`g`rilik, halollik va adolat singari insoniy fazilatlarini ham ko`z
qorachig`iday avaylab-asrashga chaqiradi:
Insof yo`qolmasin, o`rang mustahkam,
To uni yuzsizlik etmasin xarob,
Esgullikni asrang, olamda u ham,
Tojdor turna kabi bo`lmasin kamyob,
Oqibatni asrang, oqibat go`yo,
Achchiqdan qaydadir topmasin zavol,
Hayoni asrangiz kuymasin hayo,
Otashga duch kelgan polapon misol,
Vijdonni asrangiz har nedan ortiq,
Yagona zaminni asragansimon,
Bolalardan qolgan bu noyob tortiq,
Toki avlodlarga yetolsin omon.
Abdulla Oripovning “Ayol” she'rida ham axloq-odob va vijdonga doir,
muhim g`oya juda ta‟sirli qilib ifodalanadi. Bu asarda urush tufayli o`n gulidan bir
guli ham ochilmasdan 19 yoshida beva qolgan kelinchakni ko`z ochib ko`rgan
eriga sodiqligi, samimiyat bilan tasvirlanadi. She'rda erga sadoqatli ayolning
matonati, sabru qanoat tuyg`usidan mahrum ba‟zi ayollarning besharm xatti-
harakatlariga qarama-qarshi qo`yiladi. Bu qiyosiy tasvir beva kelinchak obrazining
yanada ulug`vorlik kasb etishida muhim rol o`ynagan.
Nazokat paytimas yaqinroq keling,
Buyuk zot qoshida aylangiz salom,
Shu sodiq bevaga sajdalar qiling,
Shu sodiq bevaga aylang ehtirom.
Abdulla Oripov xalqimizga xos ezgulikni, yuksak odob-axloqni ulug`lashda,
uzoq va yaqin o`tmish mavzulariga ham murojaat qiladi. Xalqimizning o`tmishini,
ajoyib an‟analarini o`ziga xos milliy xususiyatlarini, urf-odatlarini ixlos bilan
tasvirlab, ulardan hozirgi kun muammolarini hal qilishda mohirona foydalanadi.
Abdulla Oripovning “Yozajakman” she'rida
Do'stlaringiz bilan baham: |