Bakalavr bitiruv ishi

Sanoat korxonalari uchun yoritilganlik koeffisienti

BajarilaYotgan ishlar xarakteristikalari	Ob’ektning eng kichik o‘lchami, mm	Ish razryadi	T.YO.K.ning ko‘rsatkichi, %
			yuqoridan va qo‘shma	Yon tomondan
BajarilaYotgan ish eng yuqori aniqlikdagi	0,15 dan kichik	I	10	3,5
Juda yuqori aniqlikdagi	0,15 dan 0,3 gacha	II	7	2,5
YUqori aniqlikdagi	0,3-0,5	III	5	2
O‘rtacha aniqlikdagi	0,5-1,0	IV	4	1,5
Kichik aniqlikdagi	1,0-5,0	V	3	1
Qo‘pol aniqlik (dag‘al)	5,0 dan katta	VI	2	0,5
Ayrim detallarni ajratmasdan ishlatish		VII	3	1
Ishlab chiqarish (sanoat) jaraYoni Yo‘nalishini umumiy kuzatish		VIII	1	0,3
Doimiy kuzatish jixozlar xolatini vaqti vaqti bilan kuzatish		VIII	0,7	0,2
Mexanizatsiyalashtirilgan va mexanizatsiya- lashtirilmgan omborlardagi ish		IX	0,5	0,1

Avariya yoritish asosiy yoritish uchib kolgan vaktlarda yong’in, portlash, ishchilarni zaxarlanishi, jaroxatlanish xavfi, kasallarni operatsiya maxalida, texnologik jarayonni uzoq to’xtab kolishi yoki buzilishi, alokani uzilishi, aholini suv bilan ta’minlash nasos stansiyalarining to‘xtab qolishiga sabab bo‘ladigan zonalarda ko‘zda tutiladi. Ishni davom ettirish uchun avariya Yoritilish avariya rejimida xizmat talab etuvchi ish yuzalarida birgina umumiy cho‘g‘lanish lampalari yordamida yoritilish tizimida belgilangan me’yorlardan 20 foiz kam bo‘lmagan yorug‘likni ta’minlashi lozim. Avariya yoritilishi umumiy Yoritilishning 5%-dan kam bo‘lmagan yorug‘lik bilan ta’minlashi va bu yorug‘lik, Yorug‘likning umumiy sistemalariga nisbatan sanoat xonalarida 2 lk dan kam bo‘lmagan yorug‘likni ta’minlashi kerak. Avariyali yoritilish avtomatik tarzda yoqiladi va ishchi Yoritgichlar bilan bog‘lanmagan mustaqil manbalarga ulanishi kerak.

Sanoat korxonalarini yoritish sistemalariga qo‘yiladigan asosiy talablar:

1. 
   Ish joylarini Yoritish sanitariya-gigienik normalar asosida ish kategoriyalariga moslashgan bo‘lishi kerak. Ish joylarini maksimal yoritish, albatta, ish sharoitini yaxshilashga olib keladi. Ba’zi bir aniq ishlarni bajarganda Yoritilishni 50 lk dan 1000 lk gacha oshirish bilan ish unumini 25 % ga oshganligi ma’lum. Ammo yoritilish ma’lum miqdorga etgandan keyin undan keyingi yoritilishning oshirilishi yaxshi natija bermaydi. Shuning uchun ham iqtisodiy samara beradigan yoritilishning oqilona variantini tanlash zarur.
   
2. 
   Ish olib borilaYotgan yuzaga va ko‘zga ko‘rinadigan atrof- muhitga yorug‘lik bir tekis tushadigan bo‘lishi kerak. Chunki agar ish olib borilayotgan yuzada va atrof – muhitda yaltiroq uchastkalar mavjud bo‘lsa, unda ko‘zning ularga tushishi va qaytib ish zonasiga qaraganda ko‘zning jimirlashishi va ma’lum vaqt ko‘nikishi kerak bo‘ladi. Bu esa ko‘zning tez charchashiga olib keladi.
   
3. 
   Ishchi yuzalarda keskin soyalar bo‘masligi kerak. Chunki ish yuzasida keskin soyalarning bo‘lishi, ayniqsa, u soyalar harakatlanuvchi bo‘lsa, bajarilayotgan obektni ko‘rinishini yomonlashtiradi, obekt ko‘zga noto‘g‘ri boiib ko‘rinadi va bu ishning sifatini hamda unumdorligini pasayishiga olib keladi. Shuning uchun ham sanoat korxonalari to‘g‘ri tushaYotgan oftob nurlarini soyabonlar va boshqa oftobga qarshi vositalar bilan to‘sishi kerak; chunki quyosh nurlari keskin soyalar paydo bo‘lishiga olib keladi.
   
4. 
   Ishchi zonalarda to‘g‘ri yoki nur qaytishi ta’sirida hosil bo‘layotgan yaltirash bo‘lmasligi kerak. chunki ish zonalaridagi yaltirash ko‘zning ko‘rish qobiliyatini pasaytirib, ko‘zni qamashtirishi - mumkin. yaltiroq yuzalar yoritish asboblarining yuzalarida, nur qaytarish ta’sirida hosil bo‘ladigan yaltirashlar nur qaytarish koeffitsienti katta bo‘lgan yuzalarda vujudga keladi. yaltirashni kamaytirish yoritish asboblarining nur tarqatish burchaklarini tanlash va nur qaytarish ta’sirida hosil bo‘ladigan yaltirashlarni nur to‘sish yo‘nalishlarini o‘zgartirish hisobiga erishish mumkin.