Bakalavr bitiruv ishi mavzu: «unix va Windows operatsion tizimlarining parolli himoyasini buzish va ularni qayta tiklash usullari»

UNIX va Windows operatsion tizimlarini zaifliklarini tahlil qilish.

Xavfsizlik jihatidan qaraganda har ikkala operatsion tizimning ham o’ziga yarasha yutuq va kamchiliklar bor. UNIXda asosan dasturlash bilan shug’ullanuvchi foydalanuvchilar uchun qulayliklar yaratilgan. Windows operatsion tizimida esa har qanday foydalanuvchi o’zining darajasida tizimdan foydalanishi uchun qulayliklar yaratilgan. Quyida har ikki OTning zaifliklarini tahlil qilib chiqamiz:

Albatta, barcha operatsion tizimlarda xakerlar va viruslar yaratuvchilari tomonidan o‘z maqsadlarida foydalanilishi mumkin bo‘lgan zaifliklar hamda ochiqliklar mavjud. Windows zaifliklari ushbu operatsion tizimi boshqaruvi ostida ishlaydigan kompyuterlar soni juda ko‘pligi sababli ko‘proq yoritilib borilsa ham, UNIX operatsion tizimining ham o‘z zaif joylari mavjud.

Yillar davomida finger xizmati UNIX tizimining butun dunyoda eng mashhur ochiq tomonlaridan bo‘lib keldi. Ushbu xizmat foydalanuvchiga biror-bir tarmoqdan tashqarida hozirgi paytda ushbu tarmoqqa kim, qaysi kompyuterdan ulanganligi va qaysi tarmoq resurslaridan foydalanilayotganligini ko‘rishga imkon beradi. Finger foydali, ammo xakerlarga juda ham ko‘p qiziqarli axborotlarni ochib beradi.
Finger xizmati ishi natijasi qanday bo‘lish­iga bir misol (1.2.1-rasm).
Finger xizmatidan foydalanishni biluvchi barchaga ushbu jadvaldan quyidagi axborotlardan foydalanish mumkin bo‘ladi: tarmoqqa ikki foydalanuvchi ulangan, ammo ulardan ikkitasi ikki kundan ko‘proq resurslarga murojaat etmaganlar, shu bilan birga, oxirgisi resursdan foydalanganligiga 22 daqiqa bo‘ldi. Finger servisini namoyish etuvchi loginlardan login-parol kombinatsiyasini tanlash jarayonida foydalanish mumkin. Bu tizimga buzib kirishning eng oddiy yo‘li, chunki ko‘pchilik foydalanuvchilar o‘zlariga mana shu uchta loginlar asosida parollar tanlaydilar (misol uchun, login oxiriga qandaydir raqamlarni qo‘shadilar).