Bajardi: Sarvar Qosimov Tekshirdi: Tadbirkorlik faoliyatida shartnomalar Reja

Shartnomalarni tuzish bo‘yicha asosiy qoidalar

S hartnoma ikki va undan ortiq taraflar o‘rtasida tuziladigan bitim bo‘lganligi sababli u oferta, aksept, yuridik ekspertizadan o‘tkazishi va shartnomani imzolash bosqichlaridan. Taklif oferta, taklifni kiritgan shaxs esa oferent deb ataladi. Taklifning qabul qilinishi aksept, taklifni qabul qilgan shaxs esa akseptant deb ataladi.

Shartnomani tuzish ofertadan boshlanadi. Ofertalar ikki turga bo‘linadi. Bular:

Akseptlash muddati ko‘rsatilgan oferta		Akseptlash muddati ko‘rsatilmagan oferta
Odatda, ofertada unga berilishi kerak bo‘lgan javob muddati ko‘rsatilgan bo‘lsa, oferent shu muddat ichida o‘z ofertasiga javob kutishi lozim. Aks holda, agar u muddatning oxirigacha kutmay turib, boshqa shaxs bilan shartnoma tuzsa, ofertani birinchi qabul qilgan va shu bilan shartnoma tuzgan deb hisoblangan tarafga yetkazilgan zararni qoplashga majbur bo‘ladi.		Ofertada javob muddati ko‘rsatilmagan bo‘lsa, u holda muzokaralar qanday usulda olib borilayotganligi muhim ahamiyat kasb etadi. Muzokaralar orali shartnomaning shartlari shakllantirilishi mumkin.

Og‘zaki berilgan oferta, muzokaralar yuzma-yuz muloqot, telefon yoki radio orqali olib borilayotganligidan qat’i nazar, agar u darhol akseptlansa, oferentni «bog‘lab» qo‘yadi. Yozma berilgan oferta esa, avval uning matni bilan tanishib chiqishni, javob matni tuzishni va uni oferentga topshirishni talab qiladi. Shuning uchun oferent javob yetib kelishi uchun zarur bo‘lgan muddat ichida oferta bilan «bog‘langan» bo‘ladi.
Ofertada ko‘rsatilgan yoki javob yetib kelishi uchun zarur bo‘lgan muddat ichida aksept yetib kelganligi shartnoma tuzilganligi bilan teng. Aksincha, agar ko‘rsatilgan muddat ichida aksept kelmasa, u holda ofertaning oferentni «bog‘lab» turgan kuchi yo‘qoladi va oferent avval o‘zi bergan taklifdan kelib chiqqan majburiyatlardan ozod bo‘ladi.
Shartnomani tuzish uchun berilgan taklifda quyidagilar mavjud bo‘lsagina oferta deb hisoblanadi:
1. Bo‘lg‘usi shartnomaning barcha muhim shartlari;
2. Oferta yuborilayotgan shaxs aniq ko‘rsatilganligi.
Agar berilgan taklifda bu bandlardan bittasiga rioya qilinmagan bo‘lsa ham, u oferta deb emas, balki