Bajardi: Rahbar: Yusupov A

001.429.013.BMI. 2015 y. 
kerakli idish va materiallarni keltirish, asbob-uskunalarni oldindan hisobga
qo’yish, meva tashish uchun tronsport mashinalarini belgilash, hosilni yig’ib olish 
va realizasiya qilish uchun ishchi kuchi va muttaxasislarga bo’lgan talabni aniqlash
uchun yetishtirilgan hosilni oldindan taxminan chamalab chiqishni taqazo etadi. 
Ekin turi, naviga, o’sish sharoitiga ko’ra avvalgi yilga qaraganda xosildorligi
oz yoki ko’p bo’lishi mumkin. Behi mevalarining ayrim navlari tez buziladigan 
mahsulot bo’lib, u pishgandan keyin qisqa vaqt ichida yig’ib olish kerak.
Hosilning yig’ib olish va sotishga tayyorlash davrida quyidagi tadbirlar 
amalga oshirilishi lozim:
1. Kutilgan hosilni miqdoriga qarab, meva terish uchun kerakli jixozlarni 
(narvon, savat ilmoqlari va boshqalarni) tayyorlash, eskilarini sozlab taxt qilib
qo’yish lozim; 
2. Bostirmalarni sozlash uchun qancha qo’shimcha maydon kerakligini
aniqlash, yangi bostirma yoki chayla qurishi lozim. Shuningdek, stollar, torozi, 
yong’inga qarshi vositalar, traferetlar bilan jixozlash;
3. Mevalarni joylash uchun kerakli idishlarning miqdori, turi va xilini 
belgilash, mavjud idishlarni ko’zdan kechirish, dezinfeksiya qilish va ta’mirlash,
idishlar uchun qo’shimcha material keltirish; 
4. Mevalarni joylashda ishlatiladigan materiallar, qirindi, qipiq, qog’oz, miq,
sim va shu kabilarni keraklimiqdorda keltirish; 
5. Mevalarni tashish uchun qancha transport vositalarini ish turiga qarab
taqsimlash. 
Avtotransport uchun kerakli yoqilg’i, joylash materiallarini va rezinalarni
yetarli miqdorda jamg’arib qo’yishi [R. V. Ivanov, M. G. Vilyaser, 1988; M. Ye. 
Maryak 1985].

---

Bajardi: 

Rahbar:
Yusupov A 

Saidova D.


001.429.013.BMI. 2015 y. 
6. Hosilni yig’ib-terib olish va uni qayta ishlashning xajmi va muddatlariga
qarab, bu ishlarni bajaruvchi qancha ish kuchi (malakali) kerakligini aniqlash va bu 
ishchilarni qisqa muddatli kurslarda o’qitish, idishlarga joylovchilar, shuni ayrim
jarayonlari bo’yicha ishchilarni joyiga tayinlash rejasini tuzish; 
7. Hosilni qo’riqlashga tayyorgarlik ko’rish;
8. Bog’dorchilik xo’jaligi sharoitiga moslab bog’larda yig’im-terim davrida 
bajariladigan ishlarning hamma turlari bo’yicha ish me’yori va hosilni belgilash va
amalda joriy qilish; 
9. Qo’yilgan hosil miqdorini aniqlash;
10. Kutilgan hosil miqdori aniqlangandan keyin bu hosilni taqsimlash 
(xo’lligida sotish, qayta ishlash, davlatga sotish) rejasini tuzish; [R. Rizayev, R.
Jo’rayev, 1990,1999]. 
Meva terishda narvon, savat, ilmoq, maxsus asboblar va qutilar ishlatiladi.
Daraxtdagi mevalarni bir yo’la emas balki, yetishtirishga qarab, bir necha 
marta terish tavsiya etiladi.
Hosil qo’lda teriladi, ularni joylash esa g’oyatda ma’suliyatli tadbirdir.