Yumshatish - zagotovka yoki buyumiii kerakli temperaturagacha qizdirish, shu temperaturada ushlab turib, so'ngra asta-sckin sovitishdaii iborat: uglerodh poiatlar soatiga 200°S, legirlangan poiatlar esa soatiga 30-100°S tezlik bilan sovitiladi. Bunda qoldiq kuchlanishlarsiz barqaror stniktura olinadi.
Yumshatishdan maqsad ichki kuchlanishlami yo‘qotish, strukturaning bir xil boiishiga erishish, ishlov berishni yaxshilash hamda keyingi temiik ishlov berish operatsiyasiga tayyorlashdan iborat.
Normallash - deb poiatni Ac3 va Acm kritik nuqtalardan 30-50° C ortiqroq temperaturagacha qizdirib, ushbu temperaturada ushlab turish hamda tinch havoda sovutishdan iborat boigan jarayonga aytiladi. Normallashda ichki kuchlanishlar kiunayadi, poiat kayta kristallanadi, payvand choklar, quyma va pokovkalaming yirik zarrali stniktuiHsi maydalashadi. Poiatning qattiqligi, mustahkamligi va elastikligini oshirish uchun toblashdan foydalaniladi.
Toblash - po’latni faza o‘zgaiishlardan yuqoriroq temperaturagacha qizdirish, bu temperaturada ushlab turish, soiigra tez sovitishdaii iborat boigan jarayondir.
Bo‘shatish -temiik ishlov berishning yakunlovchi operatsij^asi bo‘- lib, toblangan poiatni kritik nuqtadan (Aci) past temperaturagacha qizdirish, shu temperaturada ushlab turish hamda sekin yoki tez sovitishdaii iborat, Bo‘shatishdan maqsad poiatdagi kuchlanislini ketkazish yoki yo^qotish, hamda qovushqoqligini oshirib, qattiqligini kamaj'tirishdaii iborat.
Kimyoviy-termik - ishlov berish deb metall va qotishmalarni sirtqi qatlamini kimyoviy tarkibi, stmkturasi va xossasini o ‘zgartirish maqsadida ularga termik va kimyoviy ta’sirlami birgalikda amalga oshirish jarayoni bilan bogiiq boigan ishlovga aytiladi
Termomexanik ishlov - berish poiatning piastikligini saqlagan xolda, plastik defomiatsiyalash bilan mustahkamlovchi termik ishlov berish (toblash, bo'shatish) ni birlashtiruvchi mustahkamlaslining yangi usulidir. Termomexanik ishlov berishda poiat austenit holatigacha deformatsiyalanadi, keyinchalik tez sovutilib, toblangan poiat strukturasi (martensit) shakilantiriladi, bunda austenitni puxtalash holati sodir boiadi, shu munosabat bilan poiatning mexanik xossalari ortadi.
Месторождение газа
|
|
Состав сухого газа, % объемн.
|
|
|
mustahkamlik
|
Природный газ -1
|
98,5
|
0,6
|
0,1
|
|
|
0,1
|
0,7
|
|
0,730
|
Природный газ -2
|
94,7
|
0,9
|
0,04
|
-
|
-
|
0,6
|
3,76
|
-
|
0,753
|
Природный газ -3
|
86,0
|
6,0
|
2,5
|
0,5
|
1,0
|
-
|
4,0
|
-
|
0,844
|
Природный газ -4
|
57,4
|
1,8
|
1,16
|
0,14
|
0,1
|
0,9
|
38,5
|
-
|
0,973
|
Природный газ -5
|
83,5
|
4,3
|
1,9
|
1,0
|
0,5
|
0,2
|
8,6
|
-
|
0,850
|
Природный газ -6
|
87,2
|
3,6
|
0,7
|
0,1
|
1,0
|
3,4
|
4,0
|
-
|
0,841
|
Природный газ -7
|
84,6
|
2,8
|
0,3
|
-
|
0,5
|
4,2
|
7,6
|
-
|
0,846
|
Природный газ -8
|
99,0
|
0,3
|
0,1
|
0,4
|
-
|
0,2
|
-
|
-
|
0,733
|
Природный газ -9
|
78,0
|
11,0
|
4,0
|
-
|
-
|
3,0
|
4,0
|
-
|
0,897
|
Природный газ -10
|
88,8
|
0,1
|
0,05
|
-
|
-
|
0,6
|
10,45
|
-
|
0,784
|
Природный газ -11
|
99,0
|
0,1
|
-
|
-
|
-
|
0,1
|
0,8
|
-
|
0,726
|
Природный газ -12
|
95,5
|
1,9
|
0,7
|
0,4
|
0,8
|
0,2
|
0,5
|
-
|
0,796
|
Природный газ -13
|
98,3
|
0,3
|
0,12
|
0,15
|
0,03
|
0,1
|
2,0
|
|
0,733
|
Природный газ -14
|
87,0
|
0,1
|
-
|
-
|
-
|
-
|
12,9
|
-
|
0,789
|
Природный газ -15
|
92,1
|
3,8
|
0,8
|
0,3
|
-
|
0,1
|
2,9
|
-
|
0,776
|
Природный газ -16
|
91,1
|
4,3
|
0,9
|
0,3
|
-
|
0,1
|
3,3
|
-
|
0,782
|
Природный газ -17
|
96,0
|
0,5
|
0,1
|
-
|
-
|
-
|
3,4
|
-
|
0,742
|
Природный газ -18
|
98,0
|
0,1
|
-
|
-
|
-
|
0,4
|
1,5
|
-
|
0,743
|
Природный газ -19
|
90,0
|
5,0
|
2,0
|
1,0
|
0,6
|
0,4
|
1,0
|
-
|
0,820
|
Природный газ -20
|
82,0
|
10,0
|
4,0
|
2,0
|
1,0
|
0,1
|
0,9
|
-
|
0,900
|
Природный газ -21
|
82,1
|
3,69
|
1,5
|
1,4
|
2,2
|
0,5
|
7,5
|
1,1
|
0,897
|
СН4 - metan CO2 -korbanat angidirit
С2Н6 - etan N2 – azot
С3Н8 - propan H2S - sulfit
С4Н10 - butan
С5Н12 - pentan
6 – variant
Месторождение газа
|
|
Состав сухого газа, % объемн.
|
|
|
mustahkamlik
|
|
СН4
|
С2Н6
|
С3Н8
|
С4Н10
|
С5Н12
|
СО2
|
N2
|
H2S
|
кг/м3
|
Природный газ -6
|
87,2
|
3,6
|
0,7
|
0,1
|
1,0
|
3,4
|
4,0
|
-
|
0,841
|
1. Yonish jarayoni kislarot ishtirokida olib boramiz.
CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O
C2H6 + 5O2 = 2CO2 +3H2O
C3H8+ 5O2 = 3CO2 +4H2O
C4H8+ 6.5O2 = 4CO2 +5H2O
C5H12+ 8O2 = 5CO2 +6H2O
H2S+ 1.5O2 = SO2 +H2O
2.Yonish uchun kerak bo’ladigan havoning nazariy va haqiqiy hahmining kislarot va azot miqdorlari O2 = 21% N2 = 79% deb olamiz va havoning tarkibini quyidagicha O2 = 21% N2 = 79% oladidan bo’lsak talab etiladigan kislarot miqdori quyidagicha topiladi.
Vn = V1 * Vл
V1 = V1 * Vл = 2*87.2 =174.4
V2 = V2 * Vл = 3.5*3.6 =12.6
V3 = V 3* Vл = 5*0.7 = 3.5
V4 = V4 * Vл = 6.5*0.1 =0.65
V5 = V5 * Vл = 8*1 = 8
V6 = V6 * Vл = 0
Vnazariy = *100
Vnazariy= * 100
Vnazariy= *100 =9.48 m3
Vnazariy = 9.48 m3
3.Haqiqiy havo miqdorini aniqlab olamiz.
V haqiqiy = j * V nazariy
Bu yerda :
J - odatda 1.05 1.05+0.6 = 1.1
V = 1.1 * 9.4 = 10.34 m3
Vortiqcha ( O2) = 1.1* 9.48 = 10.52 m3
10.52-----------21% ( O2 )
39.57 m3 = X ------------79% ( N2)
Ta’biy gazni yonishidan hosil bo’ladigan tutun gazlarning hajmini topamiz.
VCO2 = 15/100= 0.15 m3
VH2O = 22/ 100 = 0.22 m3
VSO2 = 1/100 = 0.01 m3
VN2 = N2/100 +0.79 VUMUMIY = 7.5076 m3
VUmumiy =10.34 *0.79 = 8.168
Vco2= =0.974 m3
VH2O = =
= = 1.945 m3
V(O2) =( l – 1 ) * 9.48 = ( 1.11-1 ) *9.48 = 1.0428 m3
m (CO2) = V(CO2) * p (CO2) = 1.96* 0.974 = 1.9 kg
m ( H2O)= V( H2O) * p ( H2O) = 0.8 * 1.945 = 1.55 kg
m (N2) = V (N2) * p (N2) = 1.25* 39.57 = 49.46 kg
m (O2) = V (O2) * p (O2) = 1.43 * 1.0428 =1.487 kg
m havo = 1.29 * 50.09 = 64.61
CH4 = = 0.872
C2H6 = = 0.036
C3H8 = = 0.007
C4H10 = = 0.001
C5H12 = = 0.01
N2 = = 0.04
Myoqilg’I = 16*0.872 + 0.036* 30 + 0.007*44 + 0.001*58 + 0.01* 72 +
+ 28*0.04 = 17.238
p = = 0.769 * 100 = 76.9 kg
Kiruvchi
|
miqdor
|
|
Xarajat
|
miqdor
|
|
elementlar
|
kg
|
%
|
moddalari
|
kg
|
%
|
yoqilgi
|
|
|
Yonish maxsuloti
|
|
|
|
|
|
CO2
|
1.9
|
2.75
|
|
76.9
|
54
|
H2O
|
1.55
|
2.17
|
|
|
|
N2
|
49.46
|
93.15
|
|
|
|
O2
|
1.487
|
2.003
|
Havo
|
64.61
|
46
|
|
|
|
Jami
|
|
100
|
|
|
100
|
3
QM = 358* CH4 + 637 * C2H6 + 912* C3H8 + 1187 * C4H10 +
+ 1506 * C5H12 =
358* 0872 + 637 + 0.036 + 912 * 0.007 + 1187 * 0.001 +
+ 1506 * 0.01 = 35773.9 kg J /m3
QM = 35773.9 kg J /m3
Q1 = t1 ( m ( CO2 ) * C ( CO2) + m ( H2O) * C ( H2O) +
+ m (N2) * C (N2) + m ( O2) * C ( O2) ) =
= 1800 ( 2.4 * 1.9 + 1.92 * 1.55 + 1.47 * 5.44 + 1.55* 1.48)=
= 32111 kg J /m3
t1 = 1800 gradus
t2 = t1 + 100 = 1800 = 1900 gradus
Q2 = t1 ( 19 ) = 1900 + 19 = 36100 kg J /m3
Q2 = 36100 kg J /m3
tx = t1 + =
= 1800+ = 1900.8 0C
tx = 1900.8
n = 0.75
tD = tx – n = 1900.8 * 0.75 = 1615.68 0C
tD = 1615.68 0C
Po’lat marka У15
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР
1. И.И.Новиков «Теория термической обработки металлов». –М: Металлургия, 1996 г.
2. Ю.М.Лахтин, Б.Н.Арзамасов «Химико – термическая обработка металлов». –М: Металлургия, 1995 г.
3. Ю.А.Башнин, Б.К.Ушаков, А.Г.Секит «Теория термической обработки». –М: Металлургия, 1986 г. 4. Ю.М.Лахтин «Металловедение и термической обработки металлов». –М: Металлургия, 1984 г. 5. Нурмуродов С.Д. Термик ишлов ва термик ишлов назарияси ва технологияси . Маъруза матни. Тошкент. ТошДТУ, 2000й
6. Барташевич А.А. Материаловедение: Изд-во «Феникс» Ростов-на-Дону, 2004. -352с.
7. Ржевская С.В. Материаловедение. Изд-во «Лотос»Москва. 2004.-422 с.
8. Черепахин А.А. Материаловедение. Изд-во «Лотос» Москва. 2004.-256 с.
Sovish vaxti hisoblaymiz.
VVkZ = A1 - tmin / T
720-540 / 0.75 = 240 град / сек
Do'stlaringiz bilan baham: |