Bajardi: “Fizika” yo’nalishi 19. 11-guruh talabasi Karimova Nilufar Ilmiy rahbar

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
FIZIKA - TEXNIKA FAKULTETI
FIZIKA YO’NALISHI

“Atom yadrosi va elementar zarralar” fanidan

“Og’ir zaryadlangan zarrachalarning modda bilan kulon o’zaro ta’sirlashuv tabiati. Bete – Blox formulasi” mavzusidagi

KURS ISHI

Bajardi: “Fizika” yo’nalishi 19.11-guruh talabasi
Karimova Nilufar

Ilmiy rahbar: Roziqov Jo’rabek

FARG’ONA – 2022

REJA
KIRISH ……………………………………………………………….……3
I.BOB Yadroning bo’linish reaksiyasi
1.1 Yadro bo’linish reaksiyasi………………………………………………5
1.2 Neytron ta’sirida uran izotopining bo’linishi……………………………9
1.3 Zanjir reaksiyasini amalga oshirish……………………………………15
II.BOB Yadroviy nurlanishning moddalar bilan o’zaro ta’siri
2.1 Alfa va Gamma nurlari…………………………………………………22
2.2 Yadro nurlanish…………………………………………………………25
2.3 Ionizatsiya energiya yo‘qotish. Og‘ir zaryadli zarralarning muhit bilan ta’sirlashuvi. Bete – Blox formulasi……………………………..………………..26
XULOSA………………………………………………...…………………32
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………34

KIRISH
«Yoshlarimizning ma`naviy salohiyatga ega bo`lib, dunyo miqyosida o`z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo`sh kelmaydigan insonlar bo`lib kamol topishi, mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va baxtli bo`lishi uchun davlatimizning va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbar etamiz»
Sh.M.Mirziyoyev.O`zbekiston Respublikasi Prezidenti.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 19-martdagi “Fizika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori yurtimizda fizika fanini rivojlantirish strategiyasini belgilab berdi. Mamlakatimizda fizika fanining rivoji bevosita universitetlarda olib borilayotgan fizik ta’limning sifatiga bog‘liq bo‘lsa, ta’limning sifati esa ko‘p jihatdan kadrlar salohiyatiga bog‘liq. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 2021-yilda fizika va chet tillarini o‘rganishni ustuvor yo‘nalish etib belgilashni taklif qildi Prezident Shavkat Mirziyoyev 29-dekabr kuni Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasida mamlakat taraqqiyotining zamini, hech shubhasiz, ilm-fan va innovatsiyalar ekanini yana bir bor ta’kidlab o‘tdi.Kelgusiyilda ilm-fan sohasida oilygohlar va ilmiy tashkilotlardagi doktorantlar soni 4,5 mingtaga yetkaziladi yoki 2017 yilga nisbatan 3 barobarga oshiriladi. Ushbu maqsadlar uchun byudjetdan qo‘shimcha 240 milliard so‘m ajratiladi.Ilg‘or xalqaro amaliyot asosida, dotsent va professor ilmiy unvonlari, falsafa va fan doktori ilmiy darajalarini berish vakolati o‘z yo‘nalishi bo‘yicha nufuzli bo‘lgan oilygohlarning ilmiy kengashlariga o‘tkaziladi.
Joriy yilda ilk bor matematika, fizika, kimyo-biologiya va geologiya fanlarini ta’lim va ilmning ustuvor yo‘nalishi sifatida belgilab, ularni kompleks rivojlantirish choralari ko‘rildi. Jumladan, 98 ta ixtisoslashgan maktab hamda Geologiya fanlari universiteti tashkil etildi. O‘quv dasturlari tubdan qayta ko‘rib chiqildi, o‘qituvchilarning ish haqi oshirildi.Endi keyingi yil uchun ustuvor ilm-fan yo‘nalishlarini belgilab olishimiz kerak.Agar tarixga nazar tashlaydigan bo‘lsak, dunyodagi deyarli barcha kashfiyot va texnologiyalarni yaratishda fizika fani fundamental asos bo‘lganini ko‘ramiz.
Haqiqatan ham, fizika qonuniyatlarini chuqur egallamasdan turib, mashinasozlik, elektrotexnika, IT, suv va energiyani tejaydigan texnologiyalar kabi bugun zamon talab qilayotgan sohalarda natijaga erishib bo‘lmaydi. Buyuk mutafakkir shoirimiz Mir Alisher Navoiy o‘z davrida yoshlarga murojaat qilib, “Quyoshliq istasang, kasbi kamol et”, deb yozganlar. Chindan ham, odamlarga quyoshdek beminnat nur tarqatishni, yaxshilik qilishni istaydigan inson kamolotga intilib, turli ilm va kasb-hunarlarni o‘zlashtirishi lozim.