Bajardi Farxoxodov. F rahbar PhD. katta oqit. Sadiqova. M. M tasdiqladi dots. Haydarov A. A

I.1.Organik sintez uchun neft xomashyosini qaya ishlash korxonasini loyihalash asoslari

• I.1.Organik sintez uchun neft xomashyosini qaya ishlash korxonasini loyihalash asoslari
• Yuqorida aytilganidek, organik moddalar ishlab chiqarish uchun xomashyo manbalari - bu toshko‘mir, neft, tabiiy gaz hisoblanadi. Ulardan organik sintez uchun kerakli bo'lgan moddalar: parafinlar, olefinlar, aromatik birikmalar, atsetilen va sintez gaz olinadi.
• Parafinlar. Organik sintez uchun texnik jihatdan muhim bo‘lgan to‘yingan uglevodorodlarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
• 1.Past parafinlar (Cidan C5 gacha).
• 2.Yuqori parafinlar (Ct0 dan C40 gacha).
• Past parafinlar. Parafin uglevodorodlari: metandan (CH4) to butangacha bo‘lgani (C4H |0) oddiy sharoitda gazsimon moddalar, pentanlar CsH12 to C16 chasi past temperaturada qaynaydigan suyuqliklardir.

I.2. Galogenlash texnologiyasi

• I.2. Galogenlash texnologiyasi
•  
• Asosiy organik sintez texnologik jarayonlarida sodir boiadigan muhim kimyoviy reaksiyalarni quyidagi turlarga ajratish mumkin:
• 1. Galogenlash reaksiyalari;
• 2. Gidrolizlanish reaksiyalari;
• 3. Gidratatsiya;
• 4. Degidratatsiya;
• 5. Eterifikatsiya;
• 6 . Alkillash;
• 7. Sulfatlash;
• 8 . Sulfirlash;
• 9. Oksidlash;
• 10. Gidrirlash;
• 11. Degidrirlash

Galogenlash reaksiyalari 3 turga bo’linadi: o‘rin almashish; biriktirish; parchalanish.

• Galogenlash reaksiyalari 3 turga bo’linadi: o‘rin almashish; biriktirish; parchalanish.
• O‘rin almashinish galogenlash reaksiyasida uglevodorod molekulasidagi vodorod atomi yoki reaksiya guruhi galogen bilan o‘rin almashadi
• RH + C12-> RC1 + HC1
• Galogen tutgan uglevodorodlardagi bir galogen atomini boshqa galogen atomiga almashinishdan brom, ftor va yodli hosilalarni olish mumkin:
• CCl4+2HF -> CCl2F2 + 2HCl
• RCl + NaBr -> RBr + NaCl
• Organik birikmadagi OH-guruhni galogenga almashinishi natijasida kislotalarning xlor angidridlari olinadi:
• RCOOH + COCl2 -> RCOCl + CO2 + HCl
• ROH + HCl -> RCl + H20