Бажарди. Eshboyev G’ Текширди. Axmedov Sh Рахбар. Н. Контр. Тасдикл. Omonov N

Uskunalarni xavfsiz ishlash shartlari 
Elektr tokidan himoya qilish vositalari asosiy va qo`shimcha vositalarga bo`linadi. 
Asosiy vositalarga 1000 V dan ortiq kuchlanishli elektr moslamalariga xizmat 
ko`rsatishda foydalaniladigan izolatsiyali shtangalar, tok o`lchovchi kleshalar, 
kuchlanishni ko`rsatuvchi asboblar, himoyalovchi qurilmalar va turli korinishdagi 
jihozlar hamda moslamalar kiradi. Kuchlanishi 1000 V gacha bolgan elektr 
moslamalariga xizmat korsatayotganda esa izolatsiya qilingan dastlabki asboblar: 
buragichlar, ombir va tishlagichlar, dielektrik qolqoplar hamda izolatsiyalangan 
kleshalardan foydalaniladi.
Узг.
Лист
Хужжат № .
Имзо 
Сан
Лист
Bitiruv malakaviy ishi 

---

Qoshimcha vositalarga kuchlanish 1000 V dan ortiq bolganda ishlatiladigan 
dielektrik etiklar, kalishlar, toshamalar va izola-tsiyalangan tagliklar kiradi.
Elektr xavfsizligini ta‘minlashda korgazmali belgilar («рlаkаtlar») ham muhim rol
oynaydi. Ular asosan tort guruhga bolinadi, уa‘ni hushyorlikka chaqiruvchi, ruxsat 
beruvchi, taqiqlovchi va eslatuvchi belgilar.
Elektr qurilmalarini yerga ulash va nollashtirish elektr tokidan himoya qilishning 
ishonchli va keng tarqalgan vosita-laridan biri elektr qurilmalarini yerga ulash va 
nollashtirish hisoblanadi. Elektr qurilmalarini yerga ulashda qurilmaning еlеktr toki 
ta‘sirida bolmagan metall qismi, masalan, korpusi (1), yerga komilgan elektrodlarga 
(3) ulanadi. Shu sababli yerga ulash otkazgichlardan (2) iborat boladi (13- rasm ).
Yerga ulash elektrodlari sun‘iy (aynan shu maqsadda maxsus yerga komilgan рo’lat 
truba yoki boshqa turdagi metall buyumlar) va tabiiy (boshqa maqsadlarda yerga
ornatilgan metall buyumlar) korinishda bolishi mumkin.
Elektrodlarni bir-biriga ulashda kondalang kesimining olchami 4x12mm bolgan
simlar yoki diametri 6 mm.dan kam bolmagan рolat simlardan foydalaniladi.
Elektor qurilmalarini yerga ulash: 
1-elektr qurilmasi; 2-elektrodlarni birlashtiruvchi sim; 3-elektrod
.
Mexnatni xavfsiz belgilari, ogoxlantiruvchi bo‘yoqlar, mexnat muxofazasini 
ta'minlash buyicha signalizasiya uskunalari. 
Узг.
Лист
Хужжат № .
Имзо 
Сан
Лист
Bitiruv malakaviy ishi 

---

Xavfni ogoxlantiruvchi vositalar 2 ta guruxga bo‘linadi:
Bu sub'ektiv va ob'ektiv guruxlar:
a) Sub'ektiv vositalar faqat kelayotgan xavfni bildiradi. Bularga
1. Nazorat qiluvchi o‘lchov anjomlar kiradi (manometr), termometr, voltmetr,
ampermetr va boshkalar.
2. Ogoxlantiruvchi belgi va yozuvlar
3. Signallar tuzilmasi-lokomotiv, avtomobil, yuk ko‘taruvchi kran vositalarda signal 
va tovush signalizasiyalari:
4. Metalni qayta ishlash dastgoxlarda va elektro-texnika jixozlarda o‘rnatilgan
yerutlik-signalizasiyalari:
•
qizil rang-avariya va man etuvchi xarakatlar belgisi;
•
sariq rang-oxirgi marraga borilgani; 
•
yashil rang-normal rejim belgisi;
•
oq rang-yoqildi belgisi;
kuk rang-ko‘rsatuvchi belgisi. 
b) Ob'ektiv vositalar ishchilarni nafaqat kelayotgan xavfni ogoxlantiradi, balki
o‘zlari xam ularni bartaraf qiladilar. Bular ish zonasida to‘suvchi uskunalar,
ximoya 
qiluvchi blok uskunalar, zazemleniya sistemasi, shaxsiy ximoya vositalari
va boshqalar. 
Узг.
Лист
Хужжат № .
Имзо 
Сан
Лист
Bitiruv malakaviy ishi 

---