Бахтсиз ҳодисаларда шикастланганларга биринчи тиббий ёрдам кўрсатилишига оид ЙЎРИҚнома в-1

Ёрдам кўрсатувчи қуйидагиларни уддалай олиши лозим:

-шикастланган киши ҳолатини баҳолашни ва унинг биринчи навбатда қандай ёрдамга муҳтожлигини аниқлашни;

-юқори нафас йўлларининг бемалол ҳаво ўтказиш қобилиятини таъминлашни;
-сунъий “оғиздан-оғизга” (оғиздан бурунга) нафас олдиришни, юракни ёпиқ (қўл билан кўкракни босиб) массаж қилишни ва буларнинг самарадорлигини баҳолашни;
-қон кетишини жгут қуйиб, боғлаш билан томирларни бармоқлар билан босиб вақтинча тўхтатишни;
-зарарланган (жароҳатланган, куйган, совуқ урган лат еган) да боғлаб қуйишни;
суяк синганда, оғир лат еганларда, термик зарарланишларда тананинг жароҳатланган қисмини иммобийзациялаш яъни қимирламайдиган қилиб боғлашни;
-иссиқ ёки қуёш урганда, чўкканда, ўткир заҳарланганда, қусганда, ҳушсиз ҳолатларда ёрдам кўрсатишни;
-шикастланувчини кўчириш, юклаш ва ташишда қўл ости воситаларидан фойдаланишни;
-шикастланувчини тез ёрдам машинасида ёки йўловчи транспортида олиб боришнинг мақсадга мувофиқлигини аниқлашни;
-биринчи ёрдам дори қутичасидан фойдаланишни.


Биринчи ёрдам кўрсатиш тартиби:

-организмга жароҳат етказувчи, соғлиққа ва шикастланувчи ҳаётига хавф тўғдирувчи омиллар таъсирини бартараф қилиш, электр токи таъсиридан озод қилиш, зарарланган атмосферадан олиб чиқиш, ёнаётган кийимини ўчириш, сувдан чиқариб олиш ва шикастланган кишининг аҳволини аниқлаш;

-шикаст (травма) лар тури ва оғирлиги даражасини ва уни қутқазишга оид тадбирлар бирин-кетинлигини аниқлаш;
-шикастланувчини қутқазишга доир тадбир (сунъий нафас олишни тиклаш, ташқи юрак массаж, синган жойни иммобилизациялаш, боғлаш ва ш.к.) ларни бажариш;
-тиббий ходим келгунча шикастланувчининг асосий ҳаётини яшаш белгиларини сақлаб туриш;
-тез тиббий ёрдам ёки ҳакимни чақириш ёки бўлмаса яқин даволаш муассасасига шикастланувчини етказиш учун чора- тадбирлар кўриш;

2. 
   Электр токидан шикастланган кишига биринчи ёрдам
   

Электр токи билан зарарланганда иложи борича тезлик билан шикастланувчини ток таъсиридан озод қилиш керак, чунки бу таъсирни давом этиши электр шикаст (электротравма) лар оғирлашувига олиб келади.