Baholash ishi va investitsiyalar

1-rasm. Ekspertizaning asosiy turlari.¹
Huquqiy ekspertizaning xususiyatlaridan biri bu ko’char va ko‘chmas mulk obyektlariga (KMO) egalik qilish hujjatlarni tekshirishdan iborat bo‘lib, obyektni sotib olishda hujjatlarning qonuniyligi, obyektning tozaligi aniqlanadi.
Ma’lumki, ko’char va ko’chmas mulk obyekti bo‘lishi mumkin: merosga qolishi, sovg‘a qilinishi, xarid qilishi, noqonuniy mulkka egalik hollarda amalga oshiriladi.
Yuqorida aytib o‘tilgandek, o‘z vaqtida hujjatlarni rasmiylashtirilmaganlik va hujjat soxtalashgan bo‘lsa, bunday holatlarda huquqiy maqomni tasdiqlovchi hujjatlar bo‘lmasligi mumkin.
Huquqiy ekspertizaning birlamchi maqsadi –ko’char vako’chmas mulk obyekti bilan bog‘liq bo‘lgan huquqiy maqomni tasdiqlovchi hujjatlarga aniqlik kiritishdan iborat. Huquqiy ekspertizaning asosiy jihatlari 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadval²
Huquqiy ekspertizaning asosiy jihatlari

Obyekt	Predmet	O‘lchov	Natija turi	Natija
Huquqiy maqomni tasdiqlovchi hujjatlar	Egalikqilish huquqi	Qonuniyligi	Sifatli	Huquqiy jihatdan haqiqiy yoki qalbaki
			Miqdoriy	-

Yuqoridagi jadvaldan shuni ko‘rishimiz mumkinki huquqiy ekspertiza har xil maqsadlarda ko‘chmas mulk obyekti hayot siklining turli bosqichlarda amalga oshirish mumkin. Shunday qilib, tanlash bosqichida va qurilishga mo‘ljallangan yer uchastkasini xarid paytida huquqiy ekspertizaning maqsadi ko’chmas mulk obyektining shaharsozlik funksional jihatdan zonalashtirilganligini va mulkka egalik qilish huquqini haqiqiyligini tekshirishdan iborat. Huquqiy ekspertiza jarayonida hal qilinadigan vazifalar quyidagi 1-chizmada keltirilgan.