52
Жоғарыда айтып өткендей, әрбір сабақта оқушалар алға қарай жылжуы,
дегенмен сабақтардың арасында мынадай сабақтар да болады, яғни, сабақтың
негізгі бөлігі бұрын алынғанн білімдерді нығайтуға бағытталған болады.
Сабақтар жүйесінде нығайту сабағының әртүрлі басқыштарында және
әртүрлі, деңгейлерінде өткізіледі. Егер сабақтың алдына дағды және
біліктіліктерді пайда етудей, дидактикалық мақсат қойылса, оның
нәтижесінде біліктіліктер пайда етіледі. Ал бұл сабақтың жүйсінде,
мазмұнында және онымен жұмыс жүргізу методтарында көрсетілуі тиіс.
Нығайту және алынған білім, дағды және біліктіліктерді пайда ету үшін
сабақтың жүйесі әртүрлі болуы тиіс. Мұндай сабақтың құрылымына
төмендегілер жатады: үй тапсырмасын тексеру, тақырыпты және сабақтың
мақсатын жариялау,
ауызша есептеу, өрнектердің мәнін есептеу және
мәселелерді шешу, жаттығулардың нәтижесін жеке тексеру және материалды
жеке жалпылау, оқушылардың өздері жеке түрде өрнектер мен мысалдар
құрау, өлшеуі және графикалық жұмыстарыды орындауы, т.б.
Мұндай сабаққа 3-сыныптан мысал келтіреміз.
Сабақтың тақырыбы. 1000 санының ішінде жазбаша азайту.
Сабақтың мақсаты. Жазбаша азайту амалдарын нығайту.
Сабақтың жоспары:
1) үй тапсырмасын тексеру; оқушылар сынып тақтасында жазылған үй
тапсырмасының жауабы мен дәптерде жазылған жауапты салыстырады;
2)
ауызша есептеу;
3) оқытушының басшылығында 960-156, 741-237 және басқа
мысалдарды жазба түрде шешеді;
4) азайтуға тиісті мысаладар мен мәселелерді оқушылар жеке шешеді;
6) үйге тапсырма беру;
7) сабақты аяқтау;
3. Өтілген материалды қайталау сабағы
Бастауыш сыныптарда математикадан әр сабақта қандайда бір деңгейде
өтілген матриалдар қайталанады және нығайтылады. Қайталаудың міндеті
тек білім, дағды және біліктіліктерді толықтыру, тереңдету және бір жүйеге
сазайтуды да өз ішіне алуы керек.
Қайталау оқытудың әртүрлі басқыштарында жүргізіледі: оқу жылының
басындағы қайталау сабағы, күнделікті қайталау, тақырып
бойынша жалпы
қайталау сабағы және соңғы қайталау сабақтары бір-бірінен ерекшеленуі
керек.
Барлық сыныптарда шамамен бірінші екі аптада оқушылардың алған
білім, дағды және біліктіліктерін тіктеу мақсатында қайталау өткізіледі.
Тақырып бойынша жалпы және соңғы қайталау сабақтары оқушылардың
алған білімдерін нығайтады және мақсатын жүзеге асырады. Жалпы және
жүйелі қайталау сабағының жүйесіне әртүрлі жаттығулар, сұрақ–жауаптар,
сұхбаттар кіреді, олар білімдерді жүйеге салу және жалпылау мақсатын
жүзеге асрыады.
Жалпы қайталау сабағының жүйесі төмендегідей болуы мүмкін:
1. Үй тапсырмасын тексеру.
53
2. Тақтада жазылған қайталау жоспарымен оқушыларды таныстыру.
3. Өтілген материалды ауызша есептеу арқылы қайталау.
4. Әртүрлі, тапсырмаларды орындау арқылы қайталау: мысал мен
мәселелерді шешу, бұрын шешілген мысал мен мәселелерді қарау, алдынғы
және кейінгі мәселелерді шешу тәсілдерін салыстыру, кітаптан мәтін оқу,
өлшеу, графикалық және сызбалар сызу, ереже мен қорытындыларды қайта
еске түсіру және оларға тиісті мысал мен мәселелер беру т.б. Сабақта
қайталанған тақырып материалы бойынша жалпылама беріледі.
5. Үйге тапсырма.
4. Қателердің алдын алу мақсатында білім, дағды және біліктіліктерді
тексеру сабағы.
Оқушылардың білім, біліктілік және дағдыларын тексеруге жеке сабақ
арналады. Мұндай сабаққа тақырып пен бөлімді аяқтаған соң өткізілетін
жазбаша бақылау жұмысы мысал болады.
Мысал:
а) сабақтың мақсатын жариялау, бақылау жұмысының мазмұнымен
таныстыру, оны орындау тәртібі жайлы қысқаша түсінік беру;
ә) бақылау жұмысын оқушылардың әрқайсысы жеке орындауы;
б) оқушылар орындаған өзіндік жұмысты жинау;
Оқытушы сабақтың аяқталуына 3-5 минут қалғанда оқушылардың
жұмысын аяқтау
туралы айтады, яғни олар барлық жазулар мен барлық
тапсырмаларды тексеруді еркін орындап үлгірсін. Қойылған анық уақытта
барық оқушылар тапсырмаларды тапсыруы тиіс.
Оқушылар тапсырмаларды тексеріп болған соң, екінші күні оқытушы
бақылау жұмысының талқылауын өткізеді. Оқытушы жұмыстың нәтижесі
туралы айтады, жақсы орындалғандарды бөледі, жіберілген қателерді айтып
өтеді. Жоғарыда көрілген математика сабағының түрлерінде сабақтың
мазмұнына тиісті болған кейбір ерекшелікетер келіп шығады. Яғни
математика сабағы оқушылардың практикалық жұмыстарына да бағытталуы
мүмкін: өлшеуге тиісті, геометриялық фигура сызу, предметтерді санау,
оқытушы жағынан нұсқаулар (инструктур азайтуды) енгізу, оқушылардың
бәсекелі жұмыстарын ұйымдастыру, орындалған жұмыстарды оқытушы
қабылдау және басқа да жұмыстарды жүзеге асыру мүмкін.
Мұндай бағдарламаның ерекшелігі бұл жерде оқушылар тек оқулық
және дәптермен ғана шұғылданбай, өлшеу, сызу және құралдармен жұмыс
істеуге үйренеді.
Мұндай практикалық жұмысқа қатысты болған сабақтар төмендегі
білімдерді өз ішіне алуы мүмкін: өлшеуде қолданылатын аспаптарды
көрсету, оның құрамын қысқаша баяндау; қодану қағидасын айту; кесінді,
массаны өлшеу тәсілдерін көз алдына елестету негізінде оқушыларға жеке
өлшету; практикалық өзіндік жұмыстар, бұл жұмысты тексеру және өзін–өзі
тексеру, қорытынды. Практикалық жұмыс сабақтарына тиісті жұмысты әрбір
оқушының орындауын бақылап бару керек. Кейде жұмысты атқаруда
оқушылар топқа бөлінеді. Мұндай жағдайда әр топтың
алдына белсенді
түрде қатысу міндетін қою қажет.
54
5. Оқушыларды жеке және топпен істеу жұмыстары
Топ сабақтарымен бүкіл топтың біліміндегі кемшіліктер бірдей болғанда
өткізіледі.
Индивидуал жұмыстарды ұйымдастырудың мақсаты оқушылардың
меңгерген біліміндегі кемшіліктерді жою үшін күрес, оқушылардың
меңгермеу себептерінің адын алу және оны жоюдан тұрады. Топ сабақтары
бүкіл сынып оқушыларының біліміндегі кемшіліктер бірдей болғанда
өткізіледі. Кейде мұндай сабақтар индивидуал түрде болуы мүмкін. Мұндай
жаттығулардың сипаттамасы табысқа жету үшін ол немесе бұл оқушының
меңгере алмауының себептерін анық білу үшін, олардың жіберген қателерін
анық есептеу тиіс.
Do'stlaringiz bilan baham: 
