Badiiy tarjima masalalari

7-DARS MA’RUZASI

BADIIY TARJIMA MASALALARI.

Epik, lirik, dramatik tur, adabiy janr, frazeologizm, g‘oyaviy mazmun va estetik ma’no.

TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR:

REJA:

• Epik, lirik va dramatik tur haqida.
• Adabiy janr tushunchasi va badiiy asar tarjimasining janriy xususiyatlari.
• Tarjimada g‘oyaviy mazmun va estetik ma’no.

Tasvir prinsipi, hayotiy voqelikning qamrovi va aks etish tarzi, obrazlar xarakterini ochish imkoniyatlariga qarab, barcha badiiy asarlar 3 katta turga bo‘linadi:

1) Epik tur. Bu turga roman, qissa, masal, hikoya, ocherk kabi janrlar kiradi.

2) Lirik tur. Bu turga g‘azal, murabba, muxammas, musaddas, musamman, ruboiy, tuyuq kabi klassik adabiyotdagi janrlar va hozirgi adabiyotdagi she’riy janrlarning hammasi kiradi.

3) Dramatik tur. Dramatik tur drama, komediya va tragediya kabi janrlarni o‘z ichiga oladi.

Janr – fransuzcha so‘z bo‘lib, shakl va mazmun jihatidan o‘ziga xos belgilar birligiga ega bo‘lgan san’at asarituri. Badiiy asarlarning syujet va uslub jihatdan o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan har bir turi. Masalan: roman, qissa, hikoya, g‘azal, ruboiy, drama va hokazo.

G‘OYAVIY MAZMUN VA ESTETIK MA’NO

Badiiy asar faqat g‘oyaviy mazmundan emas, balki estetik ma’nodan ham iborat bo‘ladi.

Sahna asarlari tarjimasining ham o‘ziga xos jihatlari mavjud: dramada ruhiy holat ifodasi, tragediyada – fojia tasviri, komediyada kulgi chiqarish asosiy o‘rin tutadi.

NAZORAT UCHUN SAVOLLAR.

• Adabiy tur va janrlar tarjimasining o‘ziga xos xususiyatlari haqida tushuncha bering.
• Nasriy va she’riy tarjimaning o‘zaro farqli jihatlari nimada?
• G‘oyaviy mazmun va estetik ma’no deganda nimani tushunasiz?

MUSTAQIL TA’LIM UCHUN TOPSHIRIQLAR:

1. Kichik janrdagi asarlar (hikoya, novella, she’r) tarjimasining badiiy tahlili.

ADABIYOTLAR:

• Ochilov E. Tarjima nazariyasi va amaliyoti. O‘quv qo‘llanma. – T:.TDSHI, 2012.
• Ochilov E. Tarjimashunoslikning nazariy masalalari. O‘quv qo‘llanma. T., 2014.
• Salomov G., Xamidov H. Tarjima nazariyasiga kirish. O‘quv qo‘llanma. Toshkent : ToshDSHI, 2016.
• G‘afurov I., Mo‘minov O., Qambarov N. Tarjima nazariyasi. O‘quv qo‘llanma. – T:. Tafakkur bo‘stoni, 2012.
• G‘ofurov I. Tarjimonlik mutaxassisligiga kirish. O‘quv qo‘llanma. – T:. Mehridaryo, 2008.

QO‘SHIMCHA ADABIYOTLAR

• Barxudarov L.S. Yazik I perevod, IMO, 1975.
• Komissarov V.N. “Obshaya teoriya perevoda”. – M., 1999.
• Fyodorov A.V. Vvedeniye v teoriyu perevoda. – M., 1986.