Badiiy asar tahlilida pedagogik texnalogiyadan foydalanish

Yechimni topish. Talabalar “fikriy hujum”ga kirishganlaridan keyin belgilangan vaqt tugab borayotganda yoki echimga olib boradigan fikrlar aytib qo‘yilganda, o‘qituvchi fikriy hujumni to‘xtatib, oxirgi bosqichga o‘tish, ya’ni muammoni yechish kerakligini esga soladi. Bu vaqtda guruhlardagi kotiblar barcha fikrlarni yozib olishgan, har bir talaba bu fikrlarning qaysilari yaroqli ekani to‘g‘risida o‘ylay boshlagan bo‘lishadi. Talabalar bir-birlari bilan maslahatlashib, aytilgan fikrlarning har birini bir qadar muhokama etgan holda yaroqsiz fikrlarni o‘chirib, fikrlar ro‘yxatini tobora qisqartirib boradi. Nihoyat, bir necha juda muhim qarashlargina qoladi. Talabalarning kichik guruhi ana shularga tayanib, ta’limiy masalaning yechilishi bo‘yicha o‘z xulosasini beradi.

Tatbiq. Agar “Fikriy hujum” natijasida kelingan xulosa amaliyotga tatbiq etiladigan yo‘sinda bo‘lsa, uni qaysi sohaga qay tarzda qo‘llash mumkinligi haqida o‘qituvchi to‘xtab o‘tgani ma’qul.

Umuman, mashg‘ulot so‘ngida “Fikriy hujum” jarayoni qanday o‘tgani va qaysi guruhga nima sababdan qanday baho qo‘yilishi xususida o‘qituvchi bir necha og‘iz so‘z aytgani ma’qul. Alohida ta’kidlash kerakki, baho alohida talabalarga emas, balki kichik guruhlarga qo‘yiladi. Shunday qilinsa, guruh a’zolari bir-birlarini o‘qitishadi, didaktik materialning hamma tomonidan o‘zlashtirilishiga intilishadi.

Bu jarayonda o‘qituvchi “Fikriy hujum” muammoning echimi sifatida taqdim etayotgan fikr o‘rganilishi lozim bo‘lgan badiiy asar matnidan keltirib chiqarilgan bo‘lishiga alohida e’tibor berishi kerak.

Aslida, badiiy asar tili bilan ishlashdagi eng asosiy pedagogik tadbir badiiy asar tahlilidir. Badiy asarni to‘g‘ri idrok qiladigan, uni tushunadigan, ta’sirlanadigan va tahlil qila biladigan talabani tayyorlay olgan o‘qituvchigina maqsadiga erishgan hisoblanadi. Chunki dasturda o‘rganish ko‘zda tutilgan adabiy materiallarni shunchaki o‘qib ketaverish bilan adabiyot egallanibqolmaydi. Yoshi kichik va orttirgan hayot tajribasi nisbatan kam, badiiy didi etarli shakllanmagan talabalar badiiy asarni mutlaqo teskari tushunishlari ham mumkin. Shu bois badiiy asar tahliliga katta e’tibor zarur. Busiz talabalarda turg‘un ezgu ma’naviy sifatlar qaror topmaydi.

Badiiy tahlil a)