B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

Yog‘ni ozuqaviy qiymati
. Hayvon yog‗larini biologik qiymati ulardagi 
yog‗da eruvchan vitaminlar, almashtirib bo‗lmaydigan yog‗ kislotalari bo‗lishi 
bilan araxidan valinolen kislotalari borligi 80 % parranda yog‗ini olein, lenolevaya 
va palmitin kislotalari tashkil etadi. To‗yinmagan yog‗ kislotalar miqdori 70 % ni 
tashkil etadi. 
S
ubmahsulotlar
. Submahsulotlarni pay to‗qimalari texnologik xossalari past 
hisoblanadi. Submahsulotlarni go‗sht mahsulotlari ishlab chiqarishda ko‗llash, 
yuqori ta‘m xossasi va ozuqaviy qimmatidir. Ularni spesifik ta‘mi va issiqlik 
ishlovidan keyingi xossalari, ya‘ni jigarni syukaluvchan konsistensiyasi pashtet va 
liver kolbasalar ishlab chiqarish uchun qo‗llaniladi. Submahsulotlar sovutilgan 
(010-150
ᵒC dan 410-150
ᵒC gacha) muzlatilgan (-810-150
ᵒC gacha). 
Sub mahsulotlarni dastlabki ishlov berib oladi. Jigarni ustidan, yurakni 
tashqi qon tomirlarida, oshqozonni ichak qismi skutikula po‗stlog‗i va ichidagi 
narsalardan tozalaydi. Parranda go‗shtidan tayyorlangan konservalar assortimenti 
ko‗p bo‗lmay, turlichadir.
Natural tovuq go‗shtidan, natural submahsulotdan, tomaddi konservasi, 
pashtetlar, ikkinchi ovqat, farshli konservalar va balalar uchun konservalar ishlab 
chiqariladi. Natural tovuq go‗shtidan va submahsulotlardan quyidagi konservalar 
tayyorlanadi. O‗z sharbatidagi tovuq, o‗z sokidagi o‗rdak, indyuk go‗shti o‗z 
sokida, sub mahsulotlar o‗z sokida, parranda mahsulotlari piyoz bilan o‗z sokida. 
Tomat konservalariga jeledagi tovuq go‗shti, tovuq ragusi jeledagi ikkinchi 

---

147 
ovqatga tovuq submahsuloti gurunch bilan. Pashtetlarni parrandani qo‗l va
mexanik ishlovidagi go‗shtlardan tayyorlaydi. Farshli konservalarni faqat mexanik 
ajratishda go‗shtdan ishlab chiqariladi. 
Bolalar uchun konservalarni faqat tovuq go‗shtidan tayyorlanadi. 
Konservalar ishlab chiqarishning texnologik sxemalari:
xom ashyo va idishlarni tayyorlash. 
Konserva ishlab chiqarishda tozalanga yoki yarim tozalangan tovuq 
go‗shtlaridan foydalaniladi. Tovuqni agar muzlatilgan bo‗lsa muzidan tushiradi,
tozalaydi, kuydiradi, texnik ishlov defektini yo‗qotadi, yuvadi. Sub mahsulotlarni 
tozalaydi va yuvadi. Tuxum ishlatilsa, uni po‗stlog‗idan tozalaydi, melanj ishlatilsa 
24 ᵒC dan ortiq bo‗lmagan temperaturada eritadi. 
Sariyog‗ni idishdan bo‗shatib, sifatini nazorat qilinadi. Buning uchun 7-10 g 
sariyog‗ni olib metall idishga solib qizdiriladi va qaynayotgan yog‗ hidi 
aniqlanadi, so‗ngra uni ta‘mi bilinadi. Hidi va ta‘mi yangi bo‗lmagan sariyog‗ 
konservalar ishlab chiqarishda qo‗llaniladi. Hayvon yog‗i eritilgan holida 
ishlatiladi, sabzi va piyozni yuvib tozalab, maydalab olinadi. Agar quritilgan sabzi 
yoki piyoz ishlatilsa ularni 1:3 nisbatda 1 soat davomida ivitiladi. Bankalarni 80 ᵒC 
li suvda yuvib, o‗tkir bug‗da 10-15 minut sterilizasiya qilinadi. Agar bankalar iflos 
bo‗lsa, ikki foizli ishqor eritmasi bilan ikki marta issiq suvda yuviladi. Birinchi 
yuvishda suv harorati 60-65 ᵒC bo‗lsa, ikkinchi yuvishda 80-85 ᵒC bo‗ladi. Agar 
bankalar sovuq xonadan yuvishga uzatilsa, uni harorati 20 ᵒC ga etganda uzatiladi. 
Qopqoqlarni qaynoq suvda yoki o‗tkir bug‗da ishlov beriladi.