B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

Pasterizatsiya va uning ahamiyati 
Sabzavot va mevalarni 100 ᵒC dan past haroratda qizdirib konservalashga 
pasterizasiya 
deyiladi. Bu usulni fransuz mikrobiologi L. Paster taklif etgan. 
Pasterizasiya maxsus qurilma - pasterizatorlarda olib boriladi. 
Pasterizasiya usuli. 
Bu usulni Lui Paster tavsiya etgan bo‗lib, tendelizasiya 
usuliga o‗xshash. Asosan sut pasterizasiya qilinadi. Bunda sut 70 ᵒC da 30 minut 
yoki 80 ᵒC da 25 minut isitiladi. Pasterizasiya vaqtida tuberkulyoz va brustelyoz 
kasalliklarini qo‗zg‗atuvchi mikroorganizmlar zararsizlantiriladi. 
Laboratoriya amaliyotida esa pasterizasiyadan vegetativ va spora hosil 
qiluvchi mikroblarni bir-biridan ajratishda qo‗llaniladi. Pasterizasiyada vegetativ 
mikroblar halok bo‗ladi, spora hosil qiluvchilar esa nobud bo‗lmaydi va oziq 
muhitlaridan unib chiqadi. 
Mahsulotning turiga qarab avtoklav turli bosim va haroratda ishlatiladi. 
Haroratning yuqori yoki pastligiga qarab pasterlash uzoq muddatli va qisqa 
muddatli bo‗lishi mumkin. 
Agar pasterlash 65 ᵒC haroratda o‗tkaziladigan bo‗lsa, pasterizasiya 

---

95 
muddati 2 - 3 minut, 85 -95 ᵒC da 1 minut atrofida bo‗lishi shart. 
Ko‗p hollarda pasterizasiyalashni yuqori haroratda olib borish tavsiya 
etilmaydi, Chunki harorat qancha yuqori bo‗lsa, pasterizasiya qilinayotgan 
mahsulot tarkibida shuncha ko‗p o‗zgarish ro‗y berib, uning oziqalik va biologik 
qiymati pasayadi. Ayniqsa, vitaminlar yuqori haroratda bardosh bera olmay 
parchalanadi. Bundan tashqari paterizasiyalash paytida mahsulotni iloji boricha 
havo ta‘siridan saqlash kerak, Chunki havo kislorodi mahsulot tarkibidagi yog‗ va 
vitaminlarni oksidlab, ularning sifatini pasayishiga olib keladi. 
Pasterizasiyalash ko‗pincha sharbatlar, qiyom, pavidlo, djem va boshqa 
mahsulotlar uchun qo‗llaniladi.